PLEMIONA
(w podziale geograficznym)

Indianami ameryki południowej nazywa się niemal całą autochtoniczną (rdzenną) ludność o złożonej etnogenezie. Późniejsze zróżnicowanie antropologiczne Indian jest wynikiem działania takich czynników jak dryf genetyczny i dobór naturalny, a także możliwego asymilowania jednostek czy małych grup z Oceanii i Australii (być może nawet z Europy).
Współcześnie Indianie Ameryki Południowej stanowią mieszankę etniczną, kulturową, językową i religijną z większym lub mniejszym wpływem elementów pochodzenia euro-amerykańskiego.

Ludy tubylcze Ameryki Południowej można dzielić m.in. według regionów geograficznych, które zamieszkiwały one w okresie początków europejskiej kolonizacji kontynentu, według kręgów kulturowych czy grup językowych.

Zgodnie z podziałem geograficznym ludy te można podzielić na następujące grupy :
(Przykładowy podział i tylko wybrane plemiona)

północ (Arawak, Kagaba)

andyjscy (Keczua, Ajmara, Uru)

sub-andyjscy (Pano, Jiwaro)

amazońscy - zachodnia Amazonka (Tukano, Piraha)

amazońscy - środkowa Amazonka (Tupi)

amazońscy - wschodnia i południowa Amazonka (Ge, Tupi, Guarani)

południe (Araukanie, Puelcze, Tehuelcze, Yahgan (Yamana), Ona (Selk'nam), Alakaluf)



Plemiona Indian Ameryki Płd.- rozmieszczenie
(cyt. za naukowiec.org)

W Ameryce Południowej Indianie nie tylko tworzyły odrębne plemiona, ale zazwyczaj, dzięki dobrej organizacji i zarządzaniu, połączone były w dobrze funkcjonujące państwa czy nawet imperia. 
Na obszarze Mezoameryki i Środkowych And rozwinęły się wysoko cywilizacyjnie społeczeństwa w postaci miast - państw oraz imperiów. Tutejsza ludność była na tyle rozwinięta, że powstały tam ponadregionalne kultury. Najważniejsze z tamtejszych plemion to Olmekowie, a ponad to również Teotihuacán, Monte Albán Zapoteków, Tikal, Uaxactún i Copán Majów, Tolteków, Misteków, Majów: Chichén Itzá, Uxmal, Mayapán, Nahua, powstało państwo ludu Acolhua (Texcoco) i Tepaneków  (Tlacopán). Powstało państwo Azteków - jedno z największych ówczesnych imperiów. 
Życie plemion indiańskich opierało się na rolnictwie i myślistwie. Z biegiem czasu w miejscach bardziej przyjaznych rolnictwu skupiska Indian powiększały się tworząc grupy, wioski, a w późniejszym czasie państwa - miasta, a także wielkie imperia o znaczeniu ponadkulturowym.
Na obszarze dzisiejszej Boliwii i Peru, czyli w Środkowych Andach żywot wiodły plemiona Atacameno, Diaguita, Comenchigon, Mapucze. Miały bardzo dobrze rozwinięte rolnictwo, jednak nie tworzyły jednolitego państwa pod względem organizacji. 
Rozwinęły się państwa Tiahuanaco (centrum kultowe nad jeziorem Titicaca), Wari (Huari), a w późniejszym czasie również Chimú i imperium Inków.
Indianie Amazonii byli podzieleni na dwie grupy. Jedna z nich to Amazonia właściwa lasów równikowych, a druga sawanna brazylijska. 
Indianie sawanny to plemiona między innymi Bororowie, Botokudzi, Karajá, Kayapó, Shawante, Timbira. Ich życie i było zdeterminowane porą klimatyczną. Podczas pory deszczowej osiedlali się w jakimś miejscu, natomiast w porze suchej prowadzili wędrowny tryb życia, przy czym wędrowali pojedynczymi rodzinami.  Ich wewnętrzna organizacja opierała się na kryteriach wiekowych. 
Natomiast Indianie lasów równikowych zakładali stałe osady, które zmieniali po wyeksploatowaniu wszystkich możliwości upraw gleby. Byli to między innymi Arawakowie, Guaraní, Karaibowie, Tucano, Tupi. 
Południowe wybrzeże Chile zasiedliły plemiona Alakalufowie i Yahgan. 
Natomiast plemiona Achagua, Guahibo i Yaruro zasiedlili sawannę Kolumbii. 
Las równikowy wymuszał na plemionach Akuriyó, Guajá, Hoti, Makú, Nambiquara, Sirionó, Yuqui ciągłą potrzebę koczowania, ponieważ jedyne z czego się utrzymywali to zbieractwo i myślistwo. 

W trakcie kolonizacji przez państwa europejskie wiele plemion zostało wybitych w pień. Wiele z nich przeszło głębokie przeobrażenia w aspekcie sfery duchowej - wiele praktyk związanych z wierzeniami zostało zabronionych lub przekształconych według praktyk europejskich, unowocześnieniu uległo rolnictwo, myślistwo, zbieractwo, łowiectwo - wprowadzano nowe rozwiązania technologiczne, co niejednokrotnie zwiększyło ich wydajność, ale i równocześnie zatraciło pierwotny charakter grupy plemiennej. Zwłaszcza pierwotne języki zostały zastąpione powszechnym językiem angielskim lub innymi językami europejskimi kraju kolonialnego. 
Obecnie w Ameryce Południowej żyją takie plemiona jak Ajmarowie, Keczua i Araukanie w Środkowych Andach. W Mezoamerye obecnie można wyróżnić ponad 50 różnych grup etnicznych, z tego względu jest to region umownie podzielony na 3 tereny, z których pierwszy to środkowy Meksyk zamieszkany głównie przez Nahua, Otomi, Totonaków, Tarasków, południowy Meksyk gdzie najbardziej znane plemiona to Mistekowie, Zapotekowie oraz wschodni Meksyk z Gwatemalą z indiańskimi plemionami Tzotzil, Tzeltal, Yucatec, Cakchiqel, Kicze, Kekchi.
Wiele grup etnicznych Indian wymarło fizycznie w czasie kolonizacji europejskiej. Inne zostały zasymilowane kulturowo do grup cywilizowanego świata, jeszcze inne zatraciły swój charakter.