Indianie Ameryki Północnej (USA)

Historia i kultura dawnych indian - INDIANIE AMERYKI PŁN. (USA)

zobacz także artykuł z Wikipedii: Geografia (rozmieszczenie) Indian USA

strona w ciągłej budowie

Geografia Indian USA/ Indiańskie plemiona USA / Pełna lista plemion USA / Eksploracja Ameryki Płn. / Lista (opis) eksploratorów / Hiszpańska eksploracja pogranicza USA / Drogi osadników na zachód / Szlak Oregoński / Szlak Bozemana / Wielkie równiny / Indianie wielkich równin / Fort Laramie /

(patrz też np. artykuł "odbrązowiający" Indian Ameryki Płn. skupiający się na indiańskim okrucieństwie: https://ciekawostkihistoryczne.pl/2020/11/29/szlachetny-indianin-nic-podobnego-mit-mija-sie-z-rzeczywistoscia/ )

Indianie - tym terminem my, Europejczycy, określamy tubylcze narody (pochodzenia mongoloidalnego) zamieszkujące Amerykę Północną, Południową i Środkową. Jednak sami Indianie (np. w Ameryce Płn.) mówią o sobie jako o Pierwszych Narodach, Rdzennych Amerykanach oraz identyfikują się ze swoim narodem, plemieniem etc.

W zależności od regionu, w którym żyli, trudnili się myślistwem i zbieractwem, rolnictwem lub rybołówstwem.

Indianie, którzy wzbudzają szczególne zainteresowanie, to myśliwi z Wielkich Równin. Region ten leży w samym środku Ameryki Północnej. To lekko pofalowany, trawiasty, ubogi w drzewa obszar, poprzecinany nitkami rzek i strumieni. [Tereny te zamieszkiwały między innymi następujące plemiona: Sarcee, Cree, Black Foot, Gros Ventre, Sioux (Siuksowie, Dakota), Crow, Pawnee, Arapaho, Komanche, Arikara, Cheyenne, Kiowa. (Szczególnie Indianie z obszaru stanu Kansas)]. Koczowali oni w pobliżu rzek. Polowali na bizony, antylopy, jelenie wapiti. Ze skór tych zwierząt szyli swoje namioty (tipi), stroje i akcesoria wojenne.

Rozpoczęty odkryciem Ameryki proces kolonizacji ziem indiańskich stał się przyczyną upadku kultury Indian.
Początkowo między plemionami zamieszkującymi Równiny a białymi nie było wrogości. Kwitł handel wymienny. Indianie dostarczali skór bizonów i bobrów, wymieniając je na tkaniny, koce, koraliki, kociołki, noże, metalowe tomahawki itp.

Jednak zgodne współżycie z najeźdźcami z Nowego Świata trwało krótko - już w XVII wieku doszło do pierwszych walk. Indianie północnoamerykańscy aż do XVIII wieku przeciwstawiali się ekspansji kolonizatorów, którzy w tamtym okresie toczyli głównie walki między sobą o dominację w koloniach. Nierzadko Indianie stawali po którejś ze stron tych konfliktów.

Powstanie Stanów Zjednoczonych zakończyło walki pomiędzy kolonizatorami i spowodowało nasilenie ekspansji terenów indiańskich (wędrówki osadników na zachód) oraz spychanie Indian na zachód.
Indianie byli podstępem lub siłą zmuszani do odsprzedawania swych ziem i osadzani w rezerwatach. Już w latach trzydziestych XIX wieku prawie wszystkich Indian przeniesiono na zachód od Missisipi, na tereny Wielkich Równin. Tam też w roku 1830 decyzją Kongresu utworzono Terytorium Indiańskie (obecnie Oklahoma), na który tejże decyzją na przełomie lat1830/1831przesiedlono Indian z innych regionów wschodnich Stanów Zjednoczonych.

Indianom w rezerwatach wypłacano renty w towarze, żywności i gotówce. Często napływały one z dużym opóźnieniem, co powodowało nędzę i głód oraz zbrojne konflikty.
Odkrycie złota w Kaliforni w roku 1849 zapoczątkowało masowy napływ poszukiwaczy tego kruszcu, osiedlających się na dotychczas nieatrakcyjnych dla nich obszarach Wielkich Równin. Przy użyciu broni palnej wytępieniu uległy stada bizonów, stanowiących główne źródło pożywienia Indian. Rocznie biali zabijali około miliona sztuk (!).

Notoryczne łamanie przez białych traktatów zawartych z Indianami powodowało coraz częstsze, krwawe starcia i wojny. Od indiańskich strzał ginęli poszukiwacze złota i osadnicy, w odwecie do konfliktu wkroczyło regularne wojsko, pacyfikując obozy indiańskie. Niejednokrotnie zabijano całą ludność osady.

W latach osiemdziesiątych XIX wieku większość Indian była już zamknięta w rezerwatach. Ostatni bunt wybuchł w roku 1886, dowodził nim wódz Apaczów, Geronimo. W końcu XIX wieku nie było już żadnych wolnych Indian.

Liczebność Indian w rezerwatach, pozbawionych możliwości kultywowania swoich tradycji i obyczajów, nieustannie malała. Współcześnie w USA żyje w rezerwatach około czterech milionów Indian.

(reginy na terenie USA)

(podział na Stany na terenie USA)