Plemię NEZ PERCE
Zobacz także opisy najważniejszych plemion USA na kopii nieistniejącego już portalu:
http://indianistyka.x10host.com

Zobacz też: Wojny Nez Perce 1804-1904, Kampania wojskowa Nez Perce 1877 roku, Plemię Nez Perce, Wódz Józef (Chief Joseph), Nez Perce, Bitwa Nez Perce pod Big Hole 1877

Nez Perce - ciężka walka o ojczyznę

Ziemia Wodza Józefa, obraz Davida Manuela

Niegdyś największy zbór plemion i szczepów indiańskich w zachodnich Stanach Zjednoczonych, Nez Perce byli blisko spokrewnieni z plemionami Cayuse, Tenino i Umatilla na ich zachodzie.

Plemię rozciągało się na otwarte ziemie północnego zachodu, głównie w Idaho i północnym Waszyngtonie, ale podróżowało aż do Wielkich Równin podczas sezonu polowań.

Słowa Nez Perce oznaczają "tych z przekłutymi nosami".
Była to nazwa błędnie nadana plemieniu przez Lewisa i Clarka podczas ich podróży w 1804 i 1805 roku. Rzeczywista nazwa plemienia to Nee-Me-Poo, która nigdy nie ćwiczyła przekłuwania nosa. Lewis i Clark pomylili tę grupę Indian z innym plemieniem żyjącym dalej na południe.

Plemię Nez Perce w rzeczywistości reprezentuje wiele odrębnych grup o różnicach kulturowych, które istniały razem w pokoju iz tego powodu są zwykle uważane za jedno plemię. Ponadto ich języki są blisko spokrewnione, wszystkie są częścią sahaptyjskiej gałęzi języka penuckiego.

Plemię nabyło konie w połowie XVIII wieku i szybko stało się znane z wybitnego jeździectwa. Sprzymierzyli się ściśle z innymi mówcami Penutian, handlując z nimi i polując z nimi, na ogół w dobrych stosunkach. Jednak byli znacznie mniej przyjaźni z plemionami z południa i wschodu, zwłaszcza z plemionami Shoshoni, Bannock i Blackfoot (Czarne Stopy)

Nez Perce Wódz Józef

Kiedy biały człowiek najechał ich ziemie, plemię utrzymywało z nimi pokojowe stosunki przez wiele lat.

W 1855 r ojciec Wodza Josepha , Old Joseph, podpisał traktat ze Stanami Zjednoczonymi, który pozwolił jego ludowi zachować wiele z ich tradycyjnych ziem.

Jednak mniej niż dziesięć lat później, w 1863, drugi traktat poważnie ograniczył ziemie Nez Perce, zabierając im siedem milionów akrów, gdy biali osadnicy przenieśli się na zachód.
Pozostawiony z zaledwie 138 000 akrów, Stary Józef przez całe życie utrzymywał, że ten drugi traktat nigdy nie został zaakceptowany przez jego lud.

Stosunkowo pokojowe stosunki z białymi zakończyły się w latach 70. XIX wieku, kiedy w 1875 r. Stany Zjednoczone wycofały status rezerwatu Wallowa Valley w północno - wschodnim Oregonie

Ostateczna rozgrywka w sprawie drugiego "nietraktatu" nastąpiła po tym, jak wódz Józef (Hin-ma-toe-yah-laht-khit) objął stanowisko wodza w 1877 roku. Kiedy plemieniu nakazano udać się do rezerwatu, Nez Perce odmówił iść.
Wódz Joseph wraz z Chief Looking Glass, Chief White Bird, Chief Ollokot, Chief Lean Elk i innymi wkrótce poprowadzili grupę 800 mężczyzn, kobiet i dzieci na zachód do Kanady, podróż, która trwała od czerwca do października.

Mając nadzieję, że uda im się znaleźć schronienie wraz ze swoimi sojusznikami z Kruków na równinach na wschodzie, zespół przebył ponad 1000 mil przez Idaho i Montanę z armią amerykańską w pościgu. Walcząc z armią na całym szlaku, zwanym teraz wojną Nez Perce, ich liczebność została poważnie zmniejszona.

Zaledwie czterdzieści mil od Kanady zostali uwięzieni w Montanie przez armię amerykańską.
Po pięciodniowej walce pozostałe 431 członków plemienia zostało pobitych, a wódz Józef poddał się 5 października 1877 r., wygłaszając przemówienie, które stało się sławne.

"Jestem zmęczony walką. Nasi wodzowie giną. Looking Glass nie żyje. Toohulhulsote nie żyje.
Wszyscy starzy mężczyźni nie żyją. To młodzi mężczyźni mówią tak lub nie. Ten, który prowadził młodych mężczyzn, nie żyje.

Jest zimno i nie mamy koców. Małe dzieci zamarzają na śmierć. Moi ludzie, niektórzy z nich, uciekli na wzgórza i nie mają koców ani jedzenia.
Nikt nie wie, gdzie są - może zamarznąć na śmierć. Chcę mieć czas na szukanie moich dzieci i sprawdzanie, ile uda mi się znaleźć.
Może znajdę ich wśród zmarłych.

Posłuchajcie mnie, moi wodzowie. Jestem zmęczony. Moje serce jest chore i smutne. Z miejsca, w którym teraz stoi słońce, nie będę już więcej walczył".

Nez Perce War, Gazeta Franka Leslie, 1877

Po kapitulacji plemię miało być przetrzymywane w Fort Keogh w stanie Montana przez zimę, a następnie powróciło do rezerwatu. Zamiast tego zabrano ich do Fort Leavenworth w Kansas i umieszczono między laguną a rzeką Missouri , gdzie warunki życia były straszne.
Ci, którzy nie zginęli, zostali następnie wywiezieni na Terytorium Indiańskie (Oklahoma), gdzie sytuacja zdrowotna była jeszcze gorsza.
O wiele więcej zmarło tam z powodu malarii i głodu.

Wódz Józef próbował wszelkich możliwych apeli do władz federalnych o powrót Nez Perce do ziemi ich przodków. W 1885 roku został wysłany wraz z wieloma członkami swojego plemienia do rezerwatu w stanie Waszyngton gdzie zmarł ze złamanym duchem i złamanym sercem we wrześniu 1904 roku.

Dzisiaj Nez Perce przystosowali się do nowych sposobów życia i nowych religii, ale stara wiara Nez Perce jest wciąż żywa i jest przekazywana z pokolenia na pokolenie poprzez opowieści i bajki.

Dla Nez Perce fizyczne i duchowe aspekty życia i natury nigdy nie są rozdzielone. Widać to w ich barwnych uroczystościach i ceremoniach.
Ten sposób życia i te filozofie nauczane są do dziś w rezerwatach iw okolicznych szkołach.

Dziś ten smutny bieg wydarzeń rozpoznaje się wzdłuż szlaku Nez Perce, który rozciąga się między jeziorem Wallowa w stanie Oregon, a polem bitwy Bear Paw w pobliżu Chinook w stanie Montana.

Nez Perce Tipi, Montana, 1871

Zobacz także:

Wódz Józef - przywódca Nez Perce

Narodowy szlak historyczny Nez Perce

Wojna Nez Perce

Plemiona Indian

Lista wszystkich plemion Indian w USA

Lista wojen indiańskich

Galerie zdjęć rdzennych Amerykanów (w serwisie zewnętrznym)

Kalendarium wydarzeń (Historia Indian)

Indiańskie kampanie wojenne i bitwy

Sylwetki sławnych Indian