INDIANIE OGÓLNIE - Kolonizacja Ameryki (Eksploracja przez Europejczyków)

Hiszpania / Portugalia / Francja / Wielka Brytania/ Holandia / Dania / Szwecja / Rosja / Kurlandia /

(z wikipedii)

W X w. do Grenlandii i północno-wschodnich wybrzeży kontynentu Ameryki Północnej dotarli Normanowie (Vikingowie), ale odkrycia te były niemal nieznane współczesnym i nie wpłynęły na rozwój wiedzy o Ziemi; inne domniemane przedkolumbijskie odkrycia nie są naukowo udowodnione.

***********************************************

Norwescy odkrywcy są pierwszymi znanymi Europejczykami, którzy postawili stopę na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Norweskie podróże do Grenlandii i Kanady są poparte dowodami historycznymi i archeologicznymi.
Norwegia założyła kolonię na Grenlandii pod koniec X wieku, która trwała do połowy XV wieku, z posiedzeniami sądu i parlamentu ( thing ) odbywającymi się w Brattahlí i biskupem w Garar .
Pozostałości osady w L'Anse aux Meadows w Nowej Funlandii w Kanadzie odkryto w 1960 r. I datowano na około 1000 r. (Datowanie węglowe 990-1050 n.e.).
L'Anse aux Meadows to jedyne miejsce powszechnie akceptowane jako dowód przedkolumbijskiego kontaktu transoceanicznego.

***********************************************

Za odkrywcę, choć przypadkowego, uznaje się Krzysztofa Kolumba, który w służbie hiszpańskiej wyprawił się na poszukiwanie zachodniej drogi morskiej do Indii. Kolumb dopłynął 12 X 1492 (oficjalna data odkrycia Ameryki) do wyspy San Salvador (Watling) lub Samana Cay w archipelagu Bahamów, a następnie do Kuby i Santo Domingo (Haiti); w 3 następnych wyprawach odkrył inne wyspy w Antylach oraz wybrzeża Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej, jednak do końca życia był przekonany, że dotarł w pobliże Indii (stąd nazwa odkrytych ziem Indie Zachodnie, a tubylców Indianie).

Dopiero późniejsze odkrycia dowiodły, że jest to odrębna, czwarta część znanego wówczas świata. W 1507 M. Waldseemüller zaproponował nazwę Ameryka od imienia Amerigo Vespucciego, którego uważał za odkrywcę nowej części świata. Dalsze odkrycia: G. Caboto (w służbie angielskiej) - Nowa Fundlandia i Labrador (1497), A. de Hojeda - Wenezuela (1499), V.Y. Pinzón - ujście Amazonki (1500), P.A. Cabral - Brazylia (1500), V.N. de Balboa - Przesmyk Panamski i Ocean Spokojny (1513); F. Magellan odkrył 1520 cieśninę stanowiącą przejście z Oceanu Atlantyckiego na Ocean Spokojny.

***********************************************

Podpisując traktat z Tordesillas w 1494 r., Portugalia i Hiszpania zgodziły się podzielić Ziemię na dwie części, przy czym Portugalia miała władzę nad niechrześcijańskimi ziemiami we wschodniej części, a Hiszpania nad zachodnią. Hiszpańskie roszczenia obejmowały zasadniczo cały kontynent amerykański, jednak traktat z Tordesillas przyznał wschodni kraniec Ameryki Południowej Portugalii, gdzie na początku XVI wieku założyła Brazylię .

Szybko stało się jasne dla innych zachodnioeuropejskich mocarstw, że one również mogą skorzystać na wyprawach na zachód, a do lat trzydziestych XVI wieku Anglicy i Francuzi zaczęli kolonizować północny kraniec obu Ameryk.
W ciągu stulecia Szwedzi założyli Nową Szwecję , Holendrzy założyli Nową Holandię , a Dania z Norwegią wraz z innymi wyżej wymienionymi mocarstwami wysunęła kilka roszczeń na Karaibach podobnie jak Kurlandia bedąca lennikiem Reczypospolitej., Do XVIII wieku Dania z Norwegią ożywiła swoje dawne kolonie w Grenlandii.
Rosja zaczęły badać i przejmować wybrzeże Pacyfiku od Alaski po Kalifornię.

Śmiertelne konfrontacje mocarstw kolonialnych stały się częstsze na początku tego okresu, gdy ludy tubylcze zaciekle walczyły o zachowanie swojej integralności terytorialnej przed rosnącą liczbą europejskich kolonizatorów, a także przed wrogimi sąsiadami korzystającymi z eurazjatyckiej technologii. Konflikt między różnymi imperiami, a ludnością rdzenną był wiodącą dynamiką w obu Amerykach do XIX wieku i chociaż niektóre części kontynentu w tym czasie uzyskiwały niezależność od Europy , inne regiony, takie jak Kalifornia , Patagonia , " Terytoria Północno-Zachodnie ", oraz Great Plains (wielkie Równiny) bywały niezbadane w ogóle aż do XIX wieku.

***********************************************************************

Jednocześnie z poznaniem wybrzeży konkwistadorzy hiszpańscy podbijali nowo odkryte ziemie: H. Cortés - Meksyk (1519-21), F. Pizarro - Peru (1531-35), D. de Almagro i P. de Valdivia - Chile (1535-37, 1540-48). Badano bieg rzek, m.in. F. Orellana - Amazonki (1541-42). Wiele wypraw poszukiwało bezskutecznie legendarnego kraju Eldorado.

Rozwijała się też akcja misyjna, głównie jezuitów, połączona z badaniem nowych terenów. Portugalczycy badali i kolonizowali wybrzeża dzisiejszej Brazylii.
Okres wielkich odkryć zakończył się w Ameryce Południowej ok. 1550.

Do Ameryki Północnej docierały na początku XVI w. wyprawy hiszpańskie (patrz : hiszpańska eksploracja Ameryki Płn.) z południa.

Natomiat od wschodu napierali Anglicy i Francuzim, ale właściwymi kolonizatorami Ameryki Północnej od początku XVII w. byli Anglicy (H. Gilbert, W. Raleigh - Karolina Północna), Francuzi (nad Rzeką Świętego Wawrzyńca) i Holendrzy (nad rzeką Hudson).

Pierwszych odkryć wnętrza Ameryki Północnej po Góry Skaliste i Missisipi dokonali Francuzi: S. Champlain, L. Joliet i J. Marquette oraz R. La Salle.

Kolonie europejskie w Ameryce Płn. w 1650 r (tj. przed ekspansją Anglli i Francji, które przejęły inne terytoria)

W 1664 Anglicy przejęli posiadłości holenderskie, 1763 - francuskie (Kanadę); w XVII w. rozpoczęli też wyprawy na północy: S. Hearne osiągnął Ocean Arktyczny, A. Mackenzie po odkryciu rzeki, nazwanej jego imieniem, przeszedł kontynent Ameryki Północnej ze wschodu na zachód. Północne wybrzeża Ameryki Północnej badały ekspedycje angielskie w związku z poszukiwaniem Przejścia Północno-Zachodniego.

Powstanie Stanów Zjednoczonych i duży napływ osadników spowodowały stopniowe poznawanie zachodnich terenów Ameryki Północnej; do pionierów badających Zachód w XIX w. należeli m.in.: D. Thompson, Z. Pike, S. Long i najbardziej zasłużony J.CH. Frémont; stopniowo kierownictwo badań przejęły instytucje państwowe i stanowe USA, zainteresowane wytyczaniem granic, rozwojem górnictwa i budową transkontynentalnej linii kolejowej; oprócz nich działały naukowe fundacje prywatne. Alaska, odkryta 1741 przez V.J. Beringa, została lepiej poznana dopiero w końcu XIX w., po odkryciu złota nad Jukonem.

W Ameryce Południowej i Ameryce Środkowej XIX w. był okresem podróży badawczych, zapoczątkowanych przez A. von Humboldta, który zbadał i opisał tereny leżące nad Amazonką, w Andach oraz w Meksyku. Badano także Gujanę i dorzecze La Platy; najpóźniej zostały zbadane Patagonia i Ziemia Ognista.

Pierwszym polskim badaczem w Ameryce był K. Arciszewski, który służąc w holenderskiej armii, uczestniczył w ekspedycji badawczej i prowadził 1629-39 w Brazylii prace kartograficzne oraz opisał życie Indian. W XIX w. podróże odkrywcze odbywali m.in. I. Domeyko w Chile i Peru, P.E. Strzelecki (Ameryka Północna i Ameryka Południowa), J. Warszewicz (Ameryka Środkowa i Ameryka Południowa), F. Wierzbicki (Kalifornia), K. Jelski (Gujana, Peru), Cz.J. Wysocki (Argentyna), A. Babiński (Peru), J. Sztolcman (Peru, Ekwador) i J. Siemiradzki (Ameryka Środkowa i Ameryka Południowa). W 1928 we wschodnim Peru działała polska wyprawa badawcza, 1933-34 i 1936-37 w Andach - pierwsze polskie wyprawy wysokogórskie (zdobyto wiele szczytów).

Odkrywanie i eksploracja Ameryki

Europejscy odkrywcy (Kolumb)

[Artykuły i kategorie:]

Stulecie eksploracji

Wczesny szkic stanu Oregon

Korpus Odkrywców - Ekspedycja Lewisa i Clarka

Odkrycie i eksploracja słonecznego stanu

Odkrycie Gór Skalistych

Wczesna historia Ameryki

Eksploracja Ameryki Płn. (tereny USA)

Lista odkrywców - indeks amerykańskich odkrywców

Handel z American Fur Company

John Jacob Astor i American Fur Company

Williama Becknella

Benjamin Louis Eulalie de Bonneville

Daniel Boone

James Bridger

Christopher "Kit" Carson

Touissant Charbonneau

Chouteaus

William Clark

John Colter

Krzysztof Kolumb

Francisco Vasquez de Coronado

Hernando de Soto

Mike Fink

Firmy handlujące futrami

Aleksander Harvey

Meriwether Lewis

Benjamin "Ben" Vernon Lilly

Manuel Lisa

Lucien B. Maxwell

Kenneth McKenzie

Zebulon Montgomery Szczupak

Sacagawea poprowadził Lewisa i Clarka podczas ich wyprawy w latach 1804-06

Sacagawea

Hiram Scott

George C. Sibley

Jedediah Strong Smith

Richens Lacy "Wujek Dick" Wootton

Galeria zdjęć odkrywców

Rzeka Missisipi i ekspansja Ameryki

Szlaki lądowe

Szkic wczesnego "Dalekiego Zachodu"

Hiszpanie odkrywają Amerykę

Walka o posiadanie - pierwsi emigranci

Ekspansja na zachód i manifestacja przeznaczenia

Wilderness Road otwiera Kentucky

Lista europejskich kolonii w obu Amerykach

Puerto Plata , Republika Dominikany. Miasto zostało założone w 1502 roku i jest najstarszą stale zamieszkałą osadą europejską w Nowym Świecie.

Cumaná , Wenezuela. Założone w 1510 roku jest najstarszym nieprzerwanie zamieszkanym miastem europejskim w kontynentalnej części obu Ameryk.

W kolonizacji obu Ameryk zaangażowanych było co najmniej kilkanaście krajów europejskich. Poniższa lista wskazuje te kraje i terytoria półkuli zachodniej

Wielka Brytania
(przed 1707) tylko Anglia
[po tym roku nastąpiła unia Angielsko-Szkocko-Irlandzka]

Ameryka Brytyjska (1607-1783)
Trzynaście kolonii (1607-1783)
Ziemia Ruperta (1670-1870)
Kolumbia Brytyjska (1793-1871)
Brytyjska Ameryka Północna (1783-1907)
Brytyjskie Indie Zachodnie
Belize

Kurlandia
(pośrednio część Rzeczypospolitej Obojga Narodów )

Nowa Kurlandia ( Tobago ) (1654-1689); Kurlandia jest teraz częścią Łotwy

Dania

Duńsko-Norweskie Indie Zachodnie (1754-1814)
Duńskie Indie Zachodnie (1814-1917)
Duńsko-norweska północna Grenlandia (1721-1814)
Duńsko-norweska południowa Grenlandia (1728? -1814)
Grenlandia (1814-1953)

Holandia

Nowa Holandia (1609-1667)
Essequibo (1616-1815)
Holenderskie Wyspy Dziewicze (1625-1680)
Berbice (1627-1815)
New Walcheren (1628-1677)
Holenderska Brazylia (1630-1654)
Pomeroon (1650-1689)
Cayenne (1658-1664)
Demerara (1745-1815)
Baron Aarnoud van Heemstra , gubernator holenderskiej kolonii Surinamu , 1923
Surinam (1667-1954) (pozostał w Królestwie Niderlandów do 1975 r. Jako państwo składowe )
Curaçao i zależności (1634-1954) (Aruba i Curaçao są nadal w Królestwie Niderlandów, Bonaire; 1634 - obecnie)
Sint Eustatius and Dependencies (1636-1954) (Sint Maarten jest nadal w Królestwie Niderlandów, Sint Eustatius i Saba; 1636-obecnie)

Francja

Nowa Francja (1604-1763)
Acadia (1604-1713)
Kanada (1608-1763)
Luizjana (1699-1763, 1800-1803)
Nowa Fundlandia (1662-1713)
Île Royale (1713-1763)
Gujana Francuska (1763-obecnie)
Francuskie Indie Zachodnie
Fort Lachine w Nowej Francji, 1689
Saint-Domingue (1659-1804, obecnie Haiti )
Tobago
Wyspy Dziewicze
France Antarctique (1555-1567)
Equinoctial France (1612-1615)
Francuska Floryda (1562-1565)

Rycerze Maltańscy
(tylko wyspy karaibskie)

Saint Barthélemy (1651-1665)
Saint Christopher (1651-1665)
Saint Croix (1651-1665)
Saint Martin (1651-1665)

Norwegia

Grenlandia (986-1408 [62] )
Duńsko-norweska południowa Grenlandia (1728? -1814)
Duńsko-norweska północna Grenlandia (1721-1814)
Duńsko-Norweskie Indie Zachodnie (1754-1814)
Cooper Island (1844-1905)
Wyspy Sverdrup (1898-1930)
Erik the Red's Land (1931-1933)

Portugalia

Kolonialna Brazylia (1500-1815) stała się Królestwem, Zjednoczonym Królestwem Portugalii, Brazylią i Algarves .
Terra do Labrador (1499 / 1500-?) Zajęty region (sporadycznie zasiedlony).
Kraina Corte-Real , znana również jako Terra Nova dos Bacalhaus (Kraina dorsza)
- Terra Nova (Nowa Fundlandia) (1501-?) Zajęty region (sporadycznie zasiedlony).
Portugal Cove-St. Filipa (1501-1696)
Nowa Szkocja (1519? -1520?) Zajęty region (sporadycznie zasiedlony).
Barbados (ok. 1536-1620)
Colonia do Sacramento (1680-1705 / 1714-1762 / 1763-1777 (1811-1817))
Cisplatina (1811-1822, obecnie Urugwaj )
Gujana Francuska (1809-1817)

Rosja

W rosyjsko-amerykańska firma kapitał "s w Nowym Archanioła (dzisiejszy Sitka, Alaska ) w 1837 roku
Ameryka Rosyjska ( Alaska ) (1799-1867)
Fort Ross ( hrabstwo Sonoma, Kalifornia )

Szkocja

Nowa Szkocja (1622-1632)
Schemat Darien na Przesmyku Panamskim (1698-1700)
Stuarts Town, Karolina (1684-1686)

Hiszpania

Kuba (do 1898)
Wicekrólestwo Nowej Granady (1717-1819)
Kapitan generalny Wenezueli
Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii (1535-1821)
Nueva Extremadura
Nueva Galicia
Nuevo Reino de León
Nuevo Santander
Nueva Vizcaya
Kalifornia
Santa Fe de Nuevo México
Kapitan generalny Gwatemali
Luizjana (Nowa Hiszpania)
Hiszpański generał Arsenio Martínez Campos w Hawanie, hiszpańska Kuba , 1878
Hiszpańska Floryda (1565-1763)
Hiszpański Teksas (1716-1802)
Wicekrólestwo Peru (1542-1824)
Kapitanat generalny Chile
Puerto Rico (1493-1898)
Wicekrólestwo Rio de la Plata (1776-1814)
Hispaniola (1493-1865);
wyspa obecnie obejmująca Haiti i Republikę Dominikany ,
pod panowaniem hiszpańskim w całości lub w części od 1492 do 1865 roku.

Szwecja

Nowa Szwecja (1638-1655)
Saint Barthélemy (1784-1878)
Gwadelupa (1813-1814) pochodzenia euro-amerykańskiego.