INDIAŃSKIE WOJNY- Sztuka Wojenna
Indian
zobacz także artykuł z
Wikipedii: Wojny Indiańskie na terenie USA
| | Lista wojen Indiańskich
| Wojny okresu
kolonialnego (1610-1768) | Wojny Indiańskie Dzikiego
Zachodu | Ekspansja
USA na Zachód | Armia
USA w czasie wojen Indiańskich | Spychanie Indian na zachód
| Ustawa o
przesiedleniu Indian z 1830 r. | Wojny Apaczów lat 1854-1886
| Wojny Siuksów lat
1854-1890 | I Traktat z
Laramie 1851 r. | II Traktat z
Laramie 1868 r. | Trzy kampanie
Indiańskie lat 1876-1879 | Wojny Międzyplemienne |
Indiańska
sztuka wojny.
Jak rdzenni Amerykanie prowadzili kampanie zbrojne i
toczyli bitwy?
3 czerwca 2021
Autor
Jarosław Wojtczak
"Niektóre plemiona indiańskie były
bardziej wojownicze od innych, w życiu wszystkich jednak
wojna odgrywała niezwykle istotną rolę" -
wyjaśnia Jarosław Wojtczak w książce Quebec 1759. Na
obszarach północno-wschodnich, które od XVII stulecia
usiłowali skolonizować Francuzi, największą rdzenną
potęgę stanowiła Liga Irokezów. Jak walczyli
wojownicy tej i innych indiańskich wspólnot?
Przed przybyciem białych wojna przyjmowała
najczęściej formę indywidualnych, krótkotrwałych i
toczonych na ograniczoną skalę walk, podejmowanych z
zemsty za doznane krzywdy lub w celu sprawdzenia
waleczności młodych wojowników i wzięcia łupów.
Czasami, jak w wypadku Irokezów i Huronów,
wykazujących najwięcej okrucieństwa, celem było
zdobycie jeńców na rytualne tortury.
Okazjonalnie silniejsze i lepiej zorganizowane plemiona
stać było na prowadzenie dłuższych i zakrojonych na
szerszą skalę działań wojennych z udziałem większej
liczby wojowników.
Jak wkraczano na wojenną
ścieżkę?
Operacje militarne przeprowadzano zazwyczaj latem.
Plemiona indiańskie nie miały jednak zorganizowanego
systemu prowadzenia wojny. Wojownicy na ochotnika
formowali wyprawy pod dowództwem swych wodzów wojennych
i po prostu wkraczali na "wojenną ścieżkę".
Irokezi w walce. Ilustracja z XVII wieku
(kliknij aby powiększyć)
Indiański sposób walki miał w sobie dużo ze
zorganizowanego sportu i polegał głównie na skrytym
podejściu pod wioskę przeciwnika, niespodziewanej
napaści, zadaniu wrogowi strat i ewentualnie zdobyciu
ofiary. Czasami przed zaatakowaniem wrogiej osady
wojownicy porywali młode kobiety i dzieci, żeby je
zabrać w celu zaadoptowania.
W potyczkach międzyplemiennych liczba ofiar była
niewielka. Młodym wojownikom bardziej zależało na
wykazaniu swojej odwagi i zdobyciu łupów niż zabiciu
wroga. W bitwie każdy wojownik walczył indywidualnie,
nie zwracając uwagi na swoich towarzyszy. Zazwyczaj po
zabiciu lub zranieniu kilku przeciwników napastnicy
przerywali walkę i wycofywali się ze zdobytymi łupami
i jeńcami.
Zawsze starali się unieść z pola walki swoich
poległych, rannych zaś transportowali na plecach na
prowizorycznie skleconych nosidłach z wikliny. Kiedy
przeciwnik organizował pościg, dążyli do
wciągnięcia go w zasadzkę i zadania mu dalszych strat.
Wojna bez bitew
Indianie z reguły starali się unikać otwartych i
rozstrzygających bitew, szukając zwycięstwa raczej w
niespodziewanym ataku pod osłoną lasu. Tylko w razie
całkowitego zaskoczenia lub wtedy, gdy dysponowali
wyraźną przewagą liczebną, decydowali się na
bezpośrednią walkę.
W skrytym podejściu do wroga i w walce wręcz Indianin
potrafił wykazać szczególne umiejętności, które
zupełnie nie pasowały do europejskiego wyobrażenia o
wojowaniu. Pomagały mu w tym wyostrzone zmysły,
indywidualna odwaga, wytrwałość w znoszeniu niewygód
i odporność na ból.
Kierując się jednak swoistym etosem wojny i
charakterystycznym dla prymitywnych społeczeństw
okrucieństwem, wojownik indiański nie okazywał
żadnych względów pokonanemu przeciwnikowi, zabijając
na równi mężczyzn, kobiety i dzieci. W obliczu
przewagi wroga Indianie często opuszczali pole walki i
odchodzili do domów.
Taki sposób prowadzenia wojny sprawiał, że nawet
nieudany atak na wioskę przeciwnika nie był uważany za
przegraną. Jej celem nie było bowiem zniszczenie osady
wroga ani zdobycie jego terenów łowieckich i ziemi.
Słabe strony indiańskiej sztuki
wojennej
Słabą stroną indiańskiej sztuki wojennej było jej
nastawienie na bezpośrednie i natychmiastowe korzyści.
Wojownicy walczyli, jeśli mieli nadzieję na zdobycie
łupów i sławy, i to tylko, dopóki mieli na to
ochotę. Rzadko zdarzało się, by prowadzili bardziej
złożoną i długotrwałą akcję, która miałaby
przynieść określone korzyści w przyszłości.
Nie umieli prowadzić dalekiego zwiadu, ograniczając
się jedynie do tropienia przeciwnika, rzadko też
stosowali w marszu ubezpieczenie (z wyjątkiem szperaczy
i straży tylnej, której zadaniem było wciągnięcie w
zasadzkę ścigającego ich nieprzyjaciela). Nie mogli
zrozumieć, dlaczego biali atakują w zimie, po sezonie
wojowania, kiedy jest pora na odpoczynek. Często nie
wystawiali wart obozowych, dzięki czemu łatwiej było
ich zaskoczyć w uśpionych osiedlach.
Broń rdzennych Amerykanów
Najważniejszą bronią leśnych Indian, używaną
zarówno przed, jak i po zetknięciu się z białymi,
był łuk ze strzałami oraz maczuga z kamiennym lub
drewnianym obuchem, która stanowiła niezwykle groźny
oręż w walce wręcz.
Bitwa z Irokezami na XIX-wiecznej rycinie.
(kliknij aby powiększyć)
Łuk i strzały zaczęła z czasem wypierać broń palna,
a drewnianą maczugę zastąpiła stalowa siekierka
(tomahawk). Indianie szybko poznali wartość
europejskiego muszkietu i nauczyli się nim doskonale
posługiwać.
Biali kupcy, zwłaszcza francuscy i holenderscy, chętnie
dostarczali Indianom broń palną oraz stalowe noże i
tomahawki w zamian za cenne futra zwierzęce. Jednak
nawet przyswojenie sobie broni palnej nie wpłynęło
znacząco na sposób prowadzenia walki przez Indian. Ich
ulubioną taktyką pozostał niespodziewany napad na
izolowane osiedla przeciwnika, którym od połowy XVII
wieku coraz częściej bywał europejski kolonista.
Rannych skalpowali żywcem i wrzucali do ognisk.
Przeczytaj też o największym zwycięstwie Indian nad
amerykańską armią w dziejach.
Źródło
Powyższy tekst stanowi fragment książki Jarosława
Wojtczaka pt. Quebec 1759 (Bellona 2021). Jej nowa
limitowana edycja do kupienia tylko w księgarni Świata
Książki.
Tytuł, lead oraz śródtytuły pochodzą od redakcji.
Tekst został poddany podstawowej obróbce korektorskiej.
Historia
Indian | Kultura Indian
| Indiański
Almanach | Indiańskie
Wojny | Mapa
witryny | napisz:
|