      |
Wikipedia
| Geografia
(rozmieszczenie) Indian USA |
Plemiona
Indian USA | Historia
Indian USA | Kultura i
religia Indian | Wojny Indian |
Zobacz też ze strony głównej: Indiańskie plemiona USA
Sławni Wodzowie i Wojownicy Indian
Szalony Koń Zobacz także: | Plemię Siuksów | Lakota | Dakota | Nakota | Wojny Siuksów (1659-1891) | Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza )] | | Bizony | Wielkie Równiny | Indianie Wielkich Równin | Kolonizacja francuska | Crazy Horse ok. 1840 - 5 września 1877) był wodzem wojennym Plemienia Siuksów Szczepu Lakota z grupy Oglala w XIX wieku. Podjął walkę z rządem federalnym Stanów Zjednoczonych, aby walczyć z napaścią białych osadników amerykańskich na terytorium Indian amerykańskich i zachować tradycyjny styl życia ludu Lakotów. Jego udział w kilku słynnych bitwach o Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza )] na północnych Wielkich Równin, w tym w Walce Fettermana w 1866 roku, w której działał jako przynęta, oraz w Bitwie pod Little Bighorn w 1876 roku, w której poprowadził grupę wojenną do zwycięstwa, zyskał mu wielki szacunek zarówno wśród wrogów, jak i własnego ludu. We wrześniu 1877 roku, cztery miesiące po poddaniu się wojskom amerykańskim pod dowództwem generała George'a Crooka , Crazy Horse został śmiertelnie ranny przez uzbrojonego w bagnet strażnika wojskowego, gdy rzekomo stawiał opór uwięzieniu w Camp Robinson w północno-zachodniej Nebrasce . W 1982 roku został uhonorowany przez pocztę USA znaczkiem pocztowym o nominale 13 centów z serii Great Americans
Wczesne życie
Źródła różnią się co do dokładnego roku urodzenia Szalonego Konia, ale większość zgadza się, że urodził się on między 1840 a 1845 rokiem. Według Šú?ka Bloká ( He Dog ), on i Szalony Koń "obaj urodzili się w tym samym roku o tej samej porze roku", co zapisy spisowe i inne wywiady umieszczają w 1842 roku. [6] Ptehé Wóptu?'a ( Encourating Bear ), szaman Oglala i doradca duchowy Szalonego Konia, doniósł, że Szalony Koń urodził się "w roku, w którym banda, do której należał, Oglala, ukradła Sto Koni i jesienią roku", nawiązując do corocznego kalendarza Lakotów lub zimowego spisu . [7] Wśród zimowych spisów Oglala kradzież 100 koni jest odnotowana przez Cloud Shield, a prawdopodobnie przez właściciela American Horse i Red Horse, jako równoważna rokowi 1840-41. [8] Z ustnych relacji krewnych z rezerwatu rzeki Cheyenne wynika, że ??urodził się wiosną 1840 roku. [9] Wieczorem w dniu śmierci syna starszy Crazy Horse powiedział porucznikowi HR Lemly'emu, że urodził się w 1840 roku. [10] Bliska rodzinaCrazy Horse urodził się jako syn rodziców z dwóch różnych grup dywizji Lakota Sioux , jego ojciec był Oglala , a matka Miniconjou . Jego ojciec, urodzony w 1810 roku, również nazywał się T?ašú?ke Witkó (Szalony Koń). Crazy Horse został nazwany Čhá? Óha? (Wśród Drzew) przy urodzeniu, co oznaczało, że był jednością z naturą. Jego matka, T?ašína ?la?lá Wi? (Kobieta Grzechoczący Koc, urodzona w 1814 roku), nadała mu przydomek P?ehí? Yu?á?a (Kędzierzawy Syn/Kędzierzawy) lub Žiží (Jasne Włosy), ponieważ jego jasne, kręcone włosy przypominały jej własne. Zmarła, gdy Crazy Horse miał zaledwie cztery lata. Według jednej z opowieści, gdy syn osiągnął dojrzałość i pokazał swoją siłę, ojciec nadał mu imię i przyjął nowe, Waglúla (Robak). Inna wersja, w jaki sposób młodszy Crazy Horse otrzymał swoje imię, mówi, że przyjął je po przejściu ceremonii ha?bléčheya . Kuzynem Crazy Horse'a (synem Hewá?žičy, Samotnego Rogu ) był Ma?píya Ičá?tagya ( Dotknij Chmur ). Przynajmniej raz uratował życie Crazy Horse'owi i był z nim, gdy ten umierał. [9] Rattling Blanket Woman lub T?ašína ?la?lá Wi? (1814-1844) była córką Black Buffalo i White Cow (znanego również jako Iron Cane). [11] Jej starszym rodzeństwem byli Lone Horn (ur. 1790, zm. 1877) i Good Looking Woman (ur. 1810). Jej młodsza siostra nazywała się Looks At It (ur. 1815), później nadano jej imię They Are Afraid of Her. Historyk George Hyde napisał, że Rattling Blanket Woman była Miniconjou i siostrą Spotted Tail , który został głównym wodzem Brulé . [12] Mogła być członkinią jednej z rodzin Lone Horn , jednego z przywódców Miniconjou . Mówiono, że była piękna i szybko biegała. [13] [14] [11] W 1844 roku, podczas polowania na bizony, Waglula pomógł bronić wioski Lakotów atakowanej przez Crow . Wdzięczny dał Wagluli swoje dwie najstarsze córki za żony: Iron Between Horns (w wieku 18 lat) i Kills Enemy (w wieku 17 lat). Najmłodsza córka Corna, Red Leggins, która miała wówczas 15 lat, poprosiła, aby mogła pójść ze swoimi siostrami; wszystkie zostały żonami Wagluli. Kiedy Waglula wrócił z nowymi żonami, Rattling Blanket Woman, której nie udało się począć kolejnego dziecka, pomyślała, że ??straciła względy męża i powiesiła się. [9] Waglula pogrążyła się w żałobie na cztery lata. Siostra Rattling Blanket Woman, Good Looking Woman, przyszła, aby zaoferować się jako zastępcza żona i została, aby wychować Crazy Horse. [15] Inne wersje legendy zakładają, że była pogrążona w żalu z powodu śmierci osób, które znała; [11] że jej mąż oskarżył ją o ucieczkę z jej szwagrem; [16] lub że miała romans z mężczyzną pochodzenia europejskiego. [13] Według Encyklopedii Indian Ameryki Północnej Fredericka Hoxiego , Crazy Horse był trzecim w linii męskiej, który nosił imię Crazy Horse. Miłością jego życia była T?at?á?kasápawi? (Kobieta Czarny Bawół), do której się zalecał, ale ona wyszła za mąż za innego mężczyznę o imieniu Mní Níča (Bez Wody). W pewnym momencie Crazy Horse przekonał Kobietę Czarny Bawół, aby uciekła z nim. Bez Wody pożyczył pistolet i pobiegł za żoną. Kiedy znalazł ją z Crazy Horse, strzelił do niego, raniąc go w twarz i pozostawiając widoczną bliznę. Crazy Horse był żonaty dwa razy, najpierw z T?ašinásápawi? (Czarny Szal), a następnie z Nellie Larrabee (Laravie). Nellie Larrabee otrzymała zadanie szpiegowania Crazy Horse dla wojska, więc małżeństwo jest podejrzane. Tylko Czarny Szal miał dzieci: córkę o imieniu K?okíp?apiwi? (Oni się jej boją), która zmarła w wieku trzech lat. WizjeCrazy Horse mieszkał w obozie Lakotów w dzisiejszym Wyoming ze swoim młodszym przyrodnim bratem, Little Hawkiem , synem Iron Between Horns i Waglula. [9] Little Hawk był bratankiem swojego ojczyma, Long Face, i kuzyna, High Horse. [9] W 1854 roku do obozu wkroczył porucznik John Lawrence Grattan i 29 innych żołnierzy amerykańskich, którzy zamierzali aresztować mężczyznę z plemienia Miniconjou za kradzież krowy. Krowa zabłądziła do obozu i po krótkim czasie ktoś ją zarżnął i rozdał mięso ludziom. Grattan udał się do Conquering Bear, mówiąc, że Siouxowie powinni aresztować winnego i go wydać. Conquering Bear odmówił, ale zaoferował konia jako rekompensatę za krowę. Kończąc dyskusję, gdy Grattan zaczął wracać do swoich żołnierzy, a Conquering Bear odwrócił się, by wrócić, jeden z żołnierzy Grattana śmiertelnie postrzelił Conquering Beara w plecy. Lakota zabili wszystkich 30 żołnierzy i cywilnego tłumacza podczas wydarzenia nazwanego później masakrą w Grattan . [17] Po tym, jak był świadkiem śmierci Conquering Beara podczas masakry w Grattan, Crazy Horse zaczął mieć wizje transowe . Curly wyruszył na poszukiwania wizji , aby szukać wskazówek, ale nie przechodząc najpierw przez tradycyjne procedury. W jego wizji wojownik na koniu wyjechał z jeziora, a koń zdawał się unosić i tańczyć przez całą wizję. Miał na sobie proste ubranie, żadnej farby na twarzy, rozpuszczone włosy z jednym piórkiem i małym brązowym kamieniem za uchem. Kule i strzały latały wokół niego, gdy rzucił się do przodu, ale ani on, ani jego koń nie zostali trafieni. Nad wojownikiem rozpętała się burza, a jego ludzie chwycili go za ramiona, próbując go powstrzymać. Wojownik wyrwał się z uścisku, a następnie uderzył go piorun, pozostawiając symbol błyskawicy na jego policzku, a na jego ciele pojawiły się białe ślady przypominające grad. Wojownik powiedział Curly'emu, że dopóki ubiera się skromnie, jego współplemieńcy go nie dotykają, a on nie zabiera żadnych skalpów ani trofeów wojennych, nie zostanie skrzywdzony w bitwie. Gdy wizja dobiegła końca, usłyszał w oddali wrzeszczącego jastrzębia rdzawoskrzydłego. Ojciec Curly'ego później zinterpretował wizję i powiedział, że wojownikiem będzie on sam. Błyskawica na jego policzku i grad na jego ciele miały stać się jego wojenną farbą. Curly miał podążać za rolą wojownika, ubierać się skromnie i robić to, co głosiła przepowiednia wojownika, aby nie zostać rannym w bitwie. W większości przypadków wizja była prawdziwa, a Crazy Horse rzadko był ranny w bitwie, z wyjątkiem sytuacji, gdy został trafiony strzałą po zdobyciu dwóch skalpów wroga. Został postrzelony w twarz przez No Water, gdy Mały Wielki Człowiek próbował powstrzymać Szalonego Konia, aby zapobiec wybuchowi walki, a został powstrzymany przez jednego ze swoich współplemieńców - według niektórych doniesień, samego Małego Wielkiego Człowieka - gdy został dźgnięty bagnetem w noc swojej śmierci. [18] Jego ojciec Waglula zabrał go do dzisiejszego Sylvan Lake w Dakocie Południowej, gdzie obaj usiedli, aby wykonać hemblecha lub wizję. [17] Jastrząb rdzawoskrzydły zaprowadził ich do odpowiednich miejsc na wzgórzach; ponieważ drzewa w Black Hills są wysokie , nie zawsze mogli zobaczyć, dokąd idą. Crazy Horse siedział między dwoma garbami na szczycie wzgórza na północ i wschód od jeziora. [17] Waglula siedział na południe od Black Elk Peak, ale na północ od swojego syna. Wizja Crazy Horse'a najpierw zabrała go na Południe, gdzie w duchowości Lakotów, idzie się po śmierci. Został sprowadzony z powrotem i zabrany na Zachód w kierunku wakiyan ( istot piorunowych). Dostał paczkę leków , aby chronić go na całe życie. Jednym z jego zwierzęcych opiekunów miała być biała sowa, która według duchowości Lakotów miała zapewnić mu dłuższe życie. Pokazano mu również "farbę do twarzy" do walki, składającą się z żółtej błyskawicy wzdłuż lewej strony twarzy i białego proszku. Zmoczył ją i oznaczył swoje wrażliwe miejsca; po wyschnięciu ślady wyglądały jak grad . Jego farba do twarzy była podobna do tej, którą miał jego ojciec, który użył czerwonego uderzenia pioruna wzdłuż prawej strony twarzy i trzech czerwonych gradów na czole. Crazy Horse nie nakładał makijażu na czoło i nie nosił wojennego kapelusza. Na koniec dostał świętą pieśń, którą do dziś śpiewa lud Oglala i powiedziano mu, że będzie obrońcą swojego ludu. [17] Black Elk , współczesny kuzyn Crazy Horse'a, opowiedział o wizji w książce Black Elk Speaks: Being the Life Story of a Holy Man of the Oglala Sioux , opartej na rozmowach z Johnem G. Neihardtem : Crazy Horse otrzymał czarny kamień od szamana o imieniu Horn Chips, aby chronić swojego konia, czarno-białego pinto , którego nazwał Inyan (kamień lub skała). Umieścił kamień za uchem konia, aby lekarstwo z jego wizji i Horn Chips połączyły się - on i jego koń byliby jednością w walce. [17] Bardziej akceptowana wersja jest jednak taka, że ??Horn Chips dał Crazy Horse'owi święty kamień, który chronił go przed kulami. [19] Później Crazy Horse nigdy nie został ranny kulą. Ponadto "Horn Chips" nie jest poprawnym imieniem tego szamana, chociaż stało się powtarzającym się błędem od czasu jego pierwszej publikacji w 1982 roku. Jego imię Lakota brzmiało Woptura , a rząd nadał mu imię "Chips" i był nazywany Old Man Chips. Horn Chips był jednym z jego synów, który był również znany jako Charles Chips. [20] OsobowośćWiadomo było, że Crazy Horse miał osobowość charakteryzującą się dystansem, nieśmiałością, skromnością i samotnością. Był hojny wobec biednych, starszych i dzieci. [21] W Black Elk Speaks Neihardt relacjonuje: Przywództwo wojenneTytuł "Noszącego koszulkę"Pod koniec lat 50. XIX wieku i na początku lat 60. XIX wieku reputacja Crazy Horse'a jako wojownika rosła, podobnie jak jego sława wśród Lakotów. Lakoci opowiadali o nim w swoich ustnych historiach. Jego pierwszym zabójstwem był napastnik Shoshone , który zamordował kobietę Lakota myjącą mięso bizona nad Powder River . [17] Crazy Horse walczył w licznych bitwach między Lakotami a ich tradycyjnymi wrogami, Crow , Shoshone , Pawnee , Blackfeet i Arikara , wśród plemion Wielkich Równin. W 1864 roku, po tym jak Trzecia Kawaleria Kolorado zdziesiątkowała Cheyenne i Arapaho podczas masakry w Sand Creek , bandy Oglala i Minneconjou sprzymierzyły się z nimi przeciwko armii USA. Crazy Horse był obecny podczas bitwy pod Platte Bridge i bitwy pod Red Buttes w lipcu 1865 roku. [17] Ze względu na swoje umiejętności bojowe i hojność wobec plemienia, w 1865 roku Crazy Horse został mianowany przez plemię Ogle Tanka Un ("Noszący Koszulę" lub przywódca wojenny). [21] Bitwa Setki w Dłoni (Walka Fettermana)21 grudnia 1866 roku Crazy Horse i sześciu innych wojowników, zarówno Lakotów, jak i Czejenów, zwabiło 53 piechurów i 27 kawalerzystów kapitana Williama Fettermana pod dowództwem porucznika Grummonda w zasadzkę. Zostali wysłani z Fort Phil Kearny, aby kontynuować wcześniejszy atak na drewniany pociąg. Crazy Horse zwabił piechotę Fettermana na wzgórze. Kawaleria Grummonda podążyła za pozostałymi sześcioma wabikami wzdłuż Peno Head Ridge i w dół w kierunku Peno Creek, gdzie kilka kobiet Czejenów drwiło z żołnierzy. Tymczasem przywódca Czejenów Little Wolf i jego wojownicy, którzy ukrywali się po przeciwnej stronie Peno Head Ridge, zablokowali drogę powrotną do fortu. Wojownicy Lakotów przeszli przez wzgórze i zaatakowali piechotę. Dodatkowi Czejeni i Lakoci ukrywający się w zaroślach wzdłuż Peno Creek skutecznie otoczyli żołnierzy. Widząc, że zostali otoczeni, Grummond skierował swoją kawalerię z powrotem do Fetterman. Połączone siły wojowników liczące prawie 1000 osób zabiły wszystkich żołnierzy amerykańskich w wydarzeniu znanym wówczas białej ludności jako masakra Fettermana . [23] Była to najgorsza porażka armii na Wielkich Równinach do tamtego czasu. [17] Lakota i Czejenowie nazywają ją Bitwą Setki Dłoni. [24] Walka na wagony2 sierpnia 1867 roku Crazy Horse wziął udział w Wagon Box Fight , również w pobliżu Fort Phil Kearny. Siły Lakotów liczące od 1000 do 2000 osób zaatakowały grupę drwali w pobliżu fortu. Większość żołnierzy uciekła do kręgu wozów bez kół, wykorzystując je jako osłonę podczas strzelania do Lakotów. Lakotowie ponieśli znaczne straty, ponieważ żołnierze strzelali z nowych karabinów ładowanych odtylcowo . Mogły one strzelać dziesięć razy na minutę w porównaniu ze starą szybkostrzelnością ładowaną odprzodowo wynoszącą trzy razy na minutę. Lakotowie rzucili się do ataku po pierwszym strzale żołnierzy, spodziewając się opóźnienia starszych muszkietów, zanim będą mogli strzelać ponownie. Żołnierze stracili tylko pięciu zabitych i dwóch rannych, podczas gdy Lakotowie ponieśli od 50 do 120 ofiar. Wielu Lakotów zostało pochowanych na wzgórzach otaczających Fort Phil Kearny w Wyoming. [17] Kontrowersje wokół Black Buffalo WomanJesienią
1870 roku Crazy Horse zaprosił Black Buffalo Woman, aby
towarzyszyła mu w polowaniu na bizony w rejonie Slim
Buttes w dzisiejszej północno-zachodniej Dakocie
Południowej. No Water wytropił Crazy Horse i Black Buffalo Woman w rejonie Slim Buttes. Kiedy znalazł ich w tipi, zawołał imię Crazy Horse z zewnątrz. Kiedy Crazy Horse odpowiedział, No Water włożył pistolet do tipi i wycelował w Crazy Horse. Touch the Clouds, kuzyn Crazy Horse i syn Lone Horna, siedział w tipi najbliżej wejścia. Podniósł pistolet do góry, gdy No Water wystrzelił, odchylając kulę w górną szczękę Crazy Horse. No Water odszedł, a krewni Crazy Horse ruszyli w pogoń. No Water biegł ze swoim koniem, aż ten zdechł, a następnie szedł dalej pieszo, aż dotarł do bezpiecznej wioski. Kilku starszych przekonało Crazy Horse i No Water, że nie należy już przelewać krwi. Jako rekompensatę za strzelaninę No Water podarowało Crazy Horse trzy konie. Ponieważ Crazy Horse był z mężatką, pozbawiono go tytułu Shirt Wearer (lidera). Czarny szal i Nellie LarrabeeCrazy
Horse poślubił Black
Shawl, członka Oglala Lakota i krewnego Spotted
Tail. Red Cloud zorganizował również wysłanie młodej kobiety, Nellie Larrabee, aby zamieszkała w domku Crazy Horse. Tłumacz William Garnett opisał Larrabee jako "półkrwi, nie najlepszej odmiany z pogranicza, zazdrosną i złą kobietę". Larrabee, zwana również Chi-Chi i Brown Eyes Woman, była córką francuskiego kupca i kobiety z Plemienia Czejenów. Relacja Garnetta z pierwszej ręki na temat poddania się Crazy Horse nawiązuje do Larrabee jako "półkrwi kobiety", która sprawiła, że ??Crazy Horse wpadł w "domową pułapkę, która niepostrzeżenie doprowadziła go stopniowo do jego zguby". Wielka Wojna Siuksów 1876-7717 czerwca 1876 roku Crazy Horse poprowadził połączoną grupę około 1500 Lakotów i Czejenów w zaskakującym ataku na breveted brygadier general George Crook'a liczące 1000 kawalerii i piechoty oraz sprzymierzonych 300 wojowników Crow i Shoshone w Bitwie pod Rosebud . Bitwa, chociaż nie była znacząca pod względem strat ludzkich, opóźniła dołączenie Crooka do 7. kawalerii pod dowództwem George A. Custera . Przyczyniła się do późniejszej porażki Custera w bitwie pod Little Bighorn Tydzień później, 25 czerwca 1876 r. o godz. 15:00, 7. Pułk Kawalerii Custera zaatakował duży obóz Czejenów i Lakotów wzdłuż rzeki Little Bighorn, co oznaczało początek jego ostatniej bitwy. Działania Szalonego Konia podczas bitwy nie są znane. Wojownicy Hunkpapa dowodzeni przez Wodza Galla przewodzili głównej grupie ataku. Taktyczna i przywódcza rola Szalonego Konia w bitwie pozostaje niejasna. Podczas gdy niektórzy historycy uważają, że Szalony Koń poprowadził atak flankujący, zapewniając śmierć Custera i jego ludzi, jedynym udowodnionym faktem jest to, że Szalony Koń był głównym uczestnikiem bitwy. Jego osobistą odwagę poświadczyło kilka relacji naocznych świadków Indian. Water Man, jeden z zaledwie pięciu wojowników Arapaho , którzy walczyli, powiedział, że Szalony Koń "był najodważniejszym człowiekiem, jakiego kiedykolwiek widziałem. Jechał najbliżej żołnierzy, krzycząc do swoich wojowników. Wszyscy żołnierze strzelali do niego, ale nigdy nie został trafiony". [29] Uczestnik bitwy Siouxów, Mały Żołnierz, powiedział: "Największym wojownikiem w całej bitwie był Szalony Koń". [30] Mówi się, że Szalony Koń nawoływał swoich wojowników przed walką okrzykiem bojowym "Hóka-héy! Dzisiaj jest dobry dzień, aby umrzeć!", ale cytat ten jest nieprawidłowo przypisywany. Najwcześniejsze opublikowane odniesienie pochodzi z 1881 r., w którym frazę tę przypisuje się Low Dog . Angielska wersja nie jest dokładnym tłumaczeniem z języka Lakota, "Hóka-héy!". Oba wyrażenia są używane w kontekście przez Black Elk w Black Elk Speaks . [31] 10 września 1876 roku kapitan Anson Mills i dwa bataliony Trzeciej Kawalerii zdobyły wioskę Miniconjou składającą się z 36 tipi w bitwie pod Slim Buttes w Dakocie Południowej. [32] Crazy Horse i jego zwolennicy próbowali uratować obóz i jego przywódcę (Old Man) American Horse , ale im się to nie udało. Żołnierze zabili American Horse i większość jego rodziny po tym, jak przez kilka godzin ukrywali się w jaskini. [ potrzebne źródło ] 8 stycznia 1877 roku wojownicy Crazy Horse stoczyli ostatnią wielką bitwę pod Wolf Mountain przeciwko kawalerii USA na terytorium Montany . Jego ludzie zmagali się z zimą, osłabieni głodem i długim zimnem. Crazy Horse postanowił poddać się wraz ze swoim oddziałem, aby ich chronić, i udał się do Fort Robinson w Nebrasce. [ potrzebne źródło ] Ostatni Taniec Słońca w 1877 r.Ostatni Taniec Słońca z 1877 r. jest znaczący w historii Lakotów, ponieważ odbył się na cześć Szalonego Konia rok po zwycięstwie w bitwie nad Little Bighorn i aby złożyć za niego modlitwy w nadchodzących trudnych czasach. Szalony Koń uczestniczył w Tańcu Słońca jako honorowy gość, ale nie brał udziału w tańcu. [33] Pięciu kuzynów wojowników poświęciło krew i ciało Szalonego Konia podczas Ostatniego Tańca Słońca w 1877 r. Pięciu kuzynów wojowników to trzej bracia, Latający Jastrząb , Kicking Bear i Czarny Lis II, wszyscy synowie Wodza Czarnego Lisa, znanego również jako Wielki Kicking Bear, oraz dwóch innych kuzynów, Eagle Thunder i Walking Eagle. [34] Pięciu kuzynów wojowników było dzielnymi wojownikami uważanymi za wybitnych wojowników. Poddanie się i śmierćCrazy Horse i inni północni przywódcy Oglala przybyli do Agencji Red Cloud , znajdującej się w pobliżu Fort Robinson w Nebrasce, 5 maja 1877 roku. Razem z He Dogiem , Little Big Manem , Iron Crowem i innymi spotkali się na uroczystej ceremonii z porucznikiem Williamem P. Clarkiem, co było pierwszym krokiem ich formalnej kapitulacji. [ potrzebne źródło ] Przez następne cztery miesiące Crazy Horse mieszkał w swojej wiosce niedaleko Red Cloud Agency . Uwaga, jaką Crazy Horse otrzymywał od armii, wzbudziła zazdrość Red Cloud i Spotted Tail , dwóch Lakotów, którzy dawno temu przybyli do agencji i przyjęli białe zwyczaje. Plotki o pragnieniu Crazy Horse'a, by się wymknąć i powrócić do dawnych zwyczajów, zaczęły się rozprzestrzeniać w agencjach Red Cloud i Spotted Tail. W sierpniu 1877 r. oficerowie w Camp Robinson otrzymali wiadomość, że Nez Perce wodza Josepha wydostali się ze swojej rezerwacji w Idaho i uciekają na północ przez Montanę w kierunku Kanady. Kiedy porucznik Clark poprosił ich o dołączenie do armii przeciwko Nez Perce, Crazy Horse i przywódca Miniconjou Touch the Clouds sprzeciwili się, mówiąc, że obiecali zachować pokój, gdy się poddadzą. Według jednej z wersji wydarzeń Crazy Horse w końcu się zgodził, mówiąc, że będzie walczył, "aż wszyscy Nez Perce zostaną zabici". Ale jego słowa zostały najwyraźniej błędnie zinterpretowane przez pół-Tahitańskiego zwiadowcę, Franka Grouarda , osobę, której nie należy mylić z Fredem Gerardem , innym zwiadowcą kawalerii USA latem 1876 roku. Grouard doniósł, że Crazy Horse powiedział, że "pójdzie na północ i będzie walczył, dopóki nie zostanie ani jeden biały człowiek". Kiedy zakwestionowano jego interpretację, Grouard opuścił radę. [36] Został sprowadzony inny tłumacz, William Garnett, ale szybko zauważył rosnące napięcie. [ potrzebne źródło ] Wraz z narastającymi problemami w Red Cloud Agency, generał George Crook otrzymał rozkaz zatrzymania się w Fort Robinson. Zwołano naradę przywódców Oglala, a następnie ją odwołano, gdy Crook został błędnie poinformowany, że Crazy Horse powiedział poprzedniego wieczoru, że zamierza zabić generała w trakcie obrad. Crook nakazał aresztowanie Crazy Horse, a następnie odszedł; pozostawiając dowódcę posterunku w Fort Robinson, podpułkownika Luthera P. Bradleya , aby wykonał rozkaz. Dodatkowe wojska zostały sprowadzone z Fort Laramie. Rano 4 września 1877 r. dwie kolumny ruszyły w stronę wioski Crazy Horse, tylko po to, aby stwierdzić, że rozproszyła się w ciągu nocy. Crazy Horse uciekł do pobliskiej Spotted Tail Agency ze swoją żoną, która zachorowała na gruźlicę . Po spotkaniu z urzędnikami wojskowymi w Camp Sheridan , sąsiednim posterunku wojskowym, Crazy Horse zgodził się wrócić do Fort Robinson z porucznikiem Jesse M. Lee, agentem ds. Indian w Spotted Tail. [ potrzebne źródło ] Rano 5 września 1877 r. Crazy Horse i porucznik Lee, w towarzystwie Touch the Clouds oraz kilku indiańskich zwiadowców, wyruszyli do Fort Robinson. Tego wieczoru porucznik Lee przybył przed biuro adiutanta i został poinformowany, że ma przekazać Crazy Horse Oficerowi Dnia. Lee zaprotestował i pośpieszył do kwatery Bradleya, aby omówić tę kwestię, ale bez powodzenia. Bradley otrzymał rozkaz aresztowania Crazy Horse i zabrania go pod osłoną nocy do Kwatery Głównej Dywizji. Lee przekazał wodza wojennego Oglala kapitanowi Jamesowi Kenningtonowi, dowodzącemu strażą posterunkową, który towarzyszył Crazy Horse'owi do wartowni posterunkowej. Po wejściu do środka Crazy Horse walczył ze strażnikiem i Little Big Manem i próbował uciec. Tuż za drzwiami Crazy Horse został dźgnięty bagnetem przez jednego z członków straży. Zabrano go do gabinetu adiutanta, gdzie zajął się nim asystent chirurga na posterunku, Valentine McGillycuddy . Zmarł późną nocą. [ potrzebne źródło ] Następnego ranka ciało Crazy Horse'a zostało przekazane jego starszym rodzicom, którzy zabrali je do Camp Sheridan i umieścili na rusztowaniu grobowym. W następnym miesiącu, gdy Spotted Tail Agency przeniesiono nad rzekę Missouri, rodzice Crazy Horse'a przenieśli szczątki w nieujawnione miejsce. Istnieją co najmniej cztery możliwe lokalizacje, jak wskazano na pomniku przy autostradzie stanowej w pobliżu Wounded Knee w Dakocie Południowej . [38] Jego ostateczne miejsce spoczynku pozostaje nieznane. Kontrowersje wokół jego śmierciMcGillycuddy, który leczył Crazy Horse'a po tym, jak został dźgnięty nożem, napisał, że Crazy Horse "zmarł około północy". Według zapisów wojskowych zmarł przed północą, co oznacza, że ??było to 5 września 1877 r. Wspomnienia Johna Gregory'ego Bourke'a o jego służbie w wojnach z Indianami, On the Border with Crook , opisują inną wersję śmierci Crazy Horse'a. Oparł swoją wersję na wywiadzie z rywalem Crazy Horse'a, Little Big Man'em, który był obecny przy aresztowaniu i śmiertelnym zranieniu Crazy Horse'a. Wywiad odbył się ponad rok po śmierci Crazy Horse'a. Little Big Man powiedział, że gdy Crazy Horse był eskortowany do wartowni, nagle wyciągnął dwa noże spod koca i trzymał po jednym w każdej ręce. Jeden nóż był podobno wykonany z bagnetu wojskowego. Little Big Man, stojący za nim, chwycił Crazy Horse'a za oba łokcie, wyciągając ramiona za siebie. Gdy Crazy Horse się szamotał, Little Big Man puścił jeden łokieć, a Crazy Horse wbił swój nóż głęboko w dolną część pleców. Strażnik dźgnął Crazy Horse'a bagnetem w plecy, który następnie upadł i poddał się strażnikom. Kiedy Bourke zapytał o popularną opowieść o strażniku, który najpierw zasztyletował Szalonego Konia, Mały Wielki Człowiek powiedział, że strażnik pchnął bagnetem, ale szamotanina Szalonego Konia spowodowała, że ??pchnięcie całkowicie chybiło, a bagnet utkwił w ramie drzwi wartowni. Mały Wielki Człowiek powiedział, że w godzinach bezpośrednio po zranieniu Szalonego Konia, dowódca obozu zasugerował historię o tym, że strażnik był odpowiedzialny za ukrycie roli Małego Wielkiego Człowieka w śmierci Szalonego Konia i uniknięcie wszelkich represji międzyklanowych. [ potrzebne źródło ] Relacja Little Big Man jest wątpliwa; jest to jedyne z 17 źródeł naocznych świadków (z Lakotów, armii USA i osób " mieszanej krwi "), które nie przypisuje śmierci Crazy Horse żołnierzowi w wartowni. Autor Thomas Powers cytuje różnych świadków, którzy twierdzą, że Crazy Horse został śmiertelnie ranny, gdy jego plecy zostały przebite bagnetem strażnika. [39] Tożsamość żołnierza odpowiedzialnego za pchnięcie bagnetem Szalonego Konia jest również przedmiotem debaty. Tylko jedna relacja naocznego świadka faktycznie identyfikuje żołnierza jako szeregowego Williama Gentlesa . Historyk Walter M. Camp rozesłał kopie tej relacji osobom, które były obecne i które kwestionowały tożsamość żołnierza, podając dwa dodatkowe nazwiska. Do dziś identyfikacja ta pozostaje kwestionowana. [40] Kontrowersje wokół fotografii
Większość źródeł kwestionuje, czy Crazy Horse został kiedykolwiek sfotografowany. Valentine McGillycuddy wątpił, czy zrobiono jakiekolwiek zdjęcie wodza wojennego. W 1908 r. Walter Camp napisał do agenta rezerwatu Pine Ridge , pytając o portret. "Nigdy nie widziałem zdjęcia Crazy Horse" - odpowiedział agent Brennan - "ani nie jestem w stanie znaleźć nikogo wśród naszych Siouxów, kto pamiętałby, że widział jego zdjęcie. Crazy Horse opuścił wrogie siły na krótko przed śmiercią i jest więcej niż prawdopodobne, że nigdy nie miał zrobionego zdjęcia". [41] W 1956 roku JW Vaughn opublikował w swojej książce With Crook at the Rosebud mały portret ferrotypowy rzekomo przedstawiający Crazy Horse . Zdjęcie należało do rodziny skauta Baptiste'a "Little Bat" Garniera . Dwie dekady później portret opublikowano z dalszymi szczegółami na temat tego, jak wykonano zdjęcie w Fort Robinson, chociaż redaktor książki "nie był przekonany co do autentyczności fotografii". [42] Pod koniec lat 90. oryginalny ferrotyp był eksponowany w Custer Battlefield Museum w Garryowen w stanie Montana . Muzeum twierdzi, że jest to jedyny autentyczny portret Crazy Horse. Historycy nadal spierają się o identyfikację. [43] [44] Eksperci twierdzą, że ferrotyp został wykonany dekadę lub dwie po 1877 roku. Dowody obejmują ubiór osobnika, długość napierśnika z włosia i krawat ascot , który bardzo przypomina ubiór artystów Dzikiego Zachodu Buffalo Billa działających od 1883 do początku lat 1900. Inni eksperci wskazują, że gradientowe oświetlenie na zdjęciu wskazuje na portret studyjny w świetliku, powszechny w większych miastach. [45] Ponadto nie znaleziono żadnego innego zdjęcia z tym samym namalowanym tłem. Kilku fotografów przewinęło się przez Fort Robinson i Red Cloud Agency w 1877 roku - w tym James H. Hamilton, Charles Howard , David Rodocker i prawdopodobnie Daniel S. Mitchell - ale żaden z nich nie użył tła, które pojawia się na ferrotypie. Po śmierci Crazy Horse, szeregowy Charles Howard wykonał co najmniej dwa zdjęcia domniemanego grobu w formie rusztowania słynnego wodza wojennego, znajdującego się w pobliżu Camp Sheridan w Nebrasce. [46] [47] DziedzictwoZdaniem autora Chrisa Hedgesa "w historii Ameryki jest niewielu tak szlachetnych bohaterów ruchu oporu jak Crazy Horse", dodając jednocześnie, że "jego dzikość ducha pozostaje światłem przewodnim dla wszystkich, którzy szukają życia pełnego buntu" [37] . PamiętnikCrazy Horse upamiętniony jest niedokończonym pomnikiem Crazy Horse Memorial w Black Hills w Dakocie Południowej , w pobliżu miasta Berne. Podobnie jak pobliski Mount Rushmore National Memorial , jest to pomnik wyrzeźbiony w zboczu góry. Rzeźbę rozpoczął w 1948 roku polsko-amerykański rzeźbiarz Korczak Ziółkowski , który pracował pod kierunkiem Gutzona Borgluma na Mount Rushmore. Plany zakładają, że ukończony pomnik będzie miał 641 stóp (195 m) szerokości i 563 stopy (172 m) wysokości. [48] Ziółkowski zainspirował się do stworzenia Pomnika Szalonego Konia po otrzymaniu listu od rdzennego wodza Lakotów Henry'ego Standing Beara , który zapytał, czy Ziółkowski byłby zainteresowany stworzeniem pomnika dla rdzennych Amerykanów Północnych, aby pokazać, że narody indiańskie również mają swoich bohaterów. Rdzenni Amerykanie uważają Górę Thunderhead, gdzie wyrzeźbiony jest pomnik, za ziemię świętą. Góra Thunderhead znajduje się między Custer i Hill City . Po ukończeniu głowa Szalonego Konia będzie największą na świecie rzeźbą ludzkiej głowy, mierzącą około 87 stóp (27 m) wysokości, ponad 27 stóp wyższą niż 60-stopowe twarze prezydentów USA przedstawione na Górze Rushmore, a cały Pomnik Szalonego Konia będzie największą rzeźbą na świecie. [ potrzebne źródło ] Pomnik jest w całości finansowany z prywatnych darowizn, bez pomocy rządu federalnego USA. [49] W tej chwili nie ma docelowej daty ukończenia; jednak w 1998 r. twarz Crazy Horse została ukończona i poświęcona. Fundacja Crazy Horse Memorial Foundation regularnie przewodzi wydarzeniom kulturalnym, społecznym i edukacyjnym, w tym Volksmarch, okazji, podczas której publiczność jest wpuszczana na teren pomnika. Fundacja generuje większość swoich funduszy z opłat za zwiedzanie, a liczba odwiedzających przekracza milion rocznie. [49] Pomnik jest przedmiotem kontrowersji. W wizji Ziółkowskiego rzeźbiona podobizny Szalonego Konia jest poświęcona duchowi Szalonego Konia i wszystkim rdzennym Amerykanom. Wiadomo, że Szalony Koń nie chciał być fotografowany za życia i podobno został pochowany w nieujawnionym miejscu. Podczas gdy wódz Lakotów Henry Standing Bear wierzył w szczerość motywów, wielu rdzennych Amerykanów nadal sprzeciwia się zamierzonemu znaczeniu pomnika. Przeciwnicy pomnika porównali go do zanieczyszczenia i zbezczeszczenia krajobrazu i środowiska Black Hills oraz ideałów samego Szalonego Konia. [50] Oprócz monumentalnej rzeźby, Crazy Horse został również uhonorowany poprzez nadanie mu dwóch autostrad, obie nazywane Crazy Horse Memorial Highway . W Dakocie Południowej oznaczenie to zostało zastosowane do części US 16 / US 385 między Custer i Hill City, która przebiega obok Crazy Horse Memorial. W listopadzie 2010 r. gubernator Nebraski Dave Heineman zatwierdził nadanie oznaczenia US 20 od Hay Springs do Fort Robinson na cześć Crazy Horse, co było ukoronowaniem całorocznych wysiłków obywateli Chadron . Oznaczenie może rozciągać się na wschód o kolejne 100 mil przez hrabstwo Cherry do Valentine W kulturze popularnej
|
