Indiańskie plemiona USA- Yavapai

YAVAPAI

Yavapai
są Iniańskim plemieniem w Arizonie .

Historycznie Yavapai - dosłownie "ludzie słońca" (od enyaeva "słońce" + pai "ludzie") - dzielili się na cztery grupy geograficzne, które identyfikowały się jako odrębne, niezależne ludy: Đo:lkabaya lub zachodni Yavapai ; Yavbe" lub Północno Yavapai; Guwevkabaya lub Południowo Yavapai; i Wi:pukba , czyli Northeastern Yavapai - Verde Valley Yavapai.

Innym zespołem Yavapai, który już nie istnieje, był Mađqwadabaya lub "Ludzie Pustyni".
Uważa się, że jego lud zmieszał się z ludami Mohave i Yuma (Quechan) .

(Kilka rodzin Mohave i Yuma (Quechan) wywodzi swoje pochodzenie od korzeni Yavapai. )

Yavapai mają wiele wspólnego ze swoimi językowymi krewnymi z północy, Havasupai i Hualapai (Walapai).

Często Yavapai byli myleni jako Apache przez amerykańskich osadników, którzy nazywali ich "Mohave-Apache", "Yuma-Apache" lub "Tonto-Apache".

Przed rokiem 1860, kiedy osadnicy rozpoczęli poszukiwania złota w okolicy, Yavapai zajmowali obszar około 20 000 mil2 (51800 km2 graniczący ze szczytami San Francisco na północy, górami Pinaleno i górami Mazatzal na południowym wschodzie oraz rzeką Kolorado na zachodzie i prawie do rzeki Gila i rzeki Salt na południu.

Misa koszykowa Yavapai z początku XX wieku utkana z wierzby i trzciny

Spis treści:
1 Kultura przedrezerwatowa
1,1 Istnienie
1.2 Tańce
1,3 Schron
1,4 Organizacja społeczno-polityczna
1,5 Zespoły Yavapai
1,6 Interakcja z sąsiednimi Apache
2 Historia
2,1 Kontakt europejski
2.1.1 Rodzina Oatmanów
2.2 Złoto
2,3 Interakcje z rządem USA
3 Żywotność rezerwacji
3.1 Yavapai-Apaczy Nation

Kultura przedrezerwatowa

Utrzymanie

Rysunek z 1851 przedstawiający ludzi Yavapai wykonany przez pierwszą misję topograficzną Sitgreavesa w Arizonie

Przed zamknięciem się w rezerwatach , Yavapai byli głównie myśliwymi-zbieraczami , po corocznej rundzie, migrując do różnych obszarów, aby śledzić dojrzewanie różnych jadalnych roślin i przemieszczanie się zwierzyny. Niektóre plemiona uzupełniały tę dietę drobną uprawą " trzech sióstr " - kukurydzy , dyni i fasoli - w żyznych korytach strumieni. W szczególności Đo:lkabaya, którzy żyli na ziemiach mniej sprzyjających zbieraniu żywności, zajęli się rolnictwem bardziej niż inni Yavapai. Musieli pracować, aby uprawiać zboże, ponieważ ich ziemia w mniejszym stopniu sprzyjała rolnictwu. Z kolei Đo: lkabaya często sprzedawane przedmioty, takie jak skóry zwierząt, kosze i agawy do Grupy Yuma (Quechan) na jedzenie.

Głównymi pokarmy roślinne zebrane były orzechy włoskie , saguaro owoce , jagody jałowca , żołędzie , nasiona słonecznika , Manzanita jagody i jabłka , hackberries , żarówki z Quamash i Zieloni Spośród komosa biała , Scrophularia , a Lupinus roślin. Agawa była najważniejszym zbiorem, ponieważ była jedynym pokarmem roślinnym dostępnym od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Serca rośliny prażono w kamiennych dołach i można było je przechowywać do późniejszego wykorzystania. Pierwotnymi zwierzętami, na które polowano, były jelenie ,królik , jackrabbit , przepiórka i szczur leśny . Większość grup Yavapai unikała ryb [6] i ptaków wodnych . Niektóre grupy Tolkepaya zaczęły jeść ryby po kontakcie z sąsiadami z Yuma (Quechan) .

Tańce

Wcześni Yavapai praktykowali tradycyjne tańce, takie jak Taniec Ducha Gór , Tańce Wojenne, Tańce Zwycięstwa i Tańce Społeczne. Taniec Ducha Gór był tańcem w masce, który służył do prowadzenia lub uzdrawiania chorego. Zamaskowani tancerze reprezentowali Duchy Gór, które według Yavapai mieszkały w Czterech Szczytach , Górach McDowell , Czerwonej Górze (w pobliżu Fort McDowell), Górze Mingus ( Czarne Wzgórza ) w pobliżu Camp Verde i Granite Mountain w pobliżu dzisiejszego Prescott. Yavapai wierzą również, że Duchy Gór mieszkały w jaskiniach zamku Montezuma i studni Montezuma w dolinie Verde.

Współcześni Yavapai biorą udział w kilku tańcach i śpiewach, takich jak Apache Sunrise Dance oraz Bird Singing and Dancing of the Mohave people .

Ceremonia Tańca Wschodu nie jest starożytną ceremonią Yavapai.
Apache i Yavapai często mieszali się i adoptowali elementy swoich kultur; te dwa plemiona zamieszkują razem w rezerwatach Camp Verde i Fort McDowell. Sunrise Dance to czterodniowy rytuał przejścia dla młodych dziewcząt Apaczów, który zwykle odbywa się od marca do października. Taniec wschodu słońca to starożytna praktyka, unikalna dla Apaczów. Wiąże się to z mitem Zmieniającej się Kobiety , potężnej postaci w kulturze Apaczów, która podobno zapewnia długowieczność. Moc Change Woman jest przekazywana dojrzewającej dziewczynie poprzez piosenki śpiewane przez Medicine Mana. Do szamana dołączają inni członkowie plemienia, śpiewając serię pieśni, do 32, które, jak się uważa, zostały zaśpiewane po raz pierwszy przez Zmieniającą się Kobietę.
Śpiew i taniec ptaków Pierwotnie stanowiący część kultury ludu Mohave z regionu rzeki Kolorado, śpiew i taniec ptaków został przejęty przez współczesną kulturę Yavapai. Śpiew i taniec ptaków nie należą do ludu Yavapai jako całości, ale praktyka ta została podjęta przez różne plemiona rodziny Yuma (Quechan). Według starszych Mohave pieśni ptaków opowiadają pewną historię. Potrzebna jest cała noc, aby zaśpiewać cały cykl, od wschodu słońca do wschodu słońca. Ta historia opowiada o stworzeniu ludu Yuma (Quechan) i o tym, jak powstali. Pieśni ptaków śpiewane są przy akompaniamencie tykwy, najczęściej malowanej różnymi wzorami i wykonanej z rączką z topoli. Współczesny śpiew i taniec ptaków jest wykorzystywany do różnych celów, takich jak żałoba, celebracje i cele społeczne.

Schronisko

Domy Yavapai

Yavapai zbudowali schronienie w krzakach zwane Wa'm bu nya:va (Wom-boo-nya-va). Latem budowali proste przybudówki bez ścian. W miesiącach zimowych zamknięte chaty (zwane uwas ) były budowane z gałęzi ocotillo lub innego drewna i pokryte skórą zwierząt, trawami, korą i/lub brudem. W rejonie rzeki Kolorado, Đo:lkabaya zbudowała Uwađ a'mađva, prostokątną chatę, która miała spiętrzoną ziemię po bokach w celu izolacji i płaski dach. Aby uciec przed zimnem, szukali też schronienia w jaskiniach lub opuszczonych pueblo .

Wczesna chata, która służyła jako dom rodziny Yavapai

Organizacja społeczno-polityczna

Główną organizacją społeczno-polityczną Yavapai były lokalne grupy wielopokoleniowych rodzin, które identyfikowano z pewnymi regionami geograficznymi, w których mieszkały. Te lokalne grupy tworzyły grupy w czasie wojny, najazdów lub obrony. Przez większość historii Yavapai rodzina była główną grupą, czy to rodzina nuklearna, czy też rozszerzona. Dzieje się tak częściowo dlatego, że większość miejsc dostarczających żywność nie była wystarczająco duża, aby obsłużyć większe populacje. Znane są jednak wyjątki.

W pobliżu Fish Creek w Arizonie znajdował się letni obóz Ananyiké (Przepiórka Roost), w którym przebywało jednorazowo ponad 100 osób. Wspierał zbiór owoców opuncji oraz polowanie na króliki i szczury leśne. Zimą obozy tworzyły się w większych grupach, składających się z kilku rodzin. Rozdzielili się na mniejsze grupy pod koniec zimy, na czas wiosennych zbiorów.

Rząd wśród Yavapai był zazwyczaj nieformalny. Nie było wodzów plemiennych, takich jak wódz Guwewkabaya czy wódz Đo:lkabaya. Niektórzy mężczyźni zostali uznanymi przywódcami na podstawie tego, że inni zdecydowali się za nimi podążać, słuchać ich rad i wspierać ich decyzje. Mężczyzn, którzy słynęli ze swoich umiejętności wojowników, nazywano mastava ("nie boi się") lub bamulva ("osoba, która idzie naprzód"). Inni wojownicy byli gotowi podążać za takimi ludźmi do walki. Niektórzy mężczyźni Yavapai byli znani ze swojej mądrości i zdolności mówienia. Nazywani bakwauu ("osoba, która mówi") mieli rozstrzygać spory wewnątrz obozu i doradzać innym w zakresie wyboru kempingów, etyki pracy i produkcji żywności.

Zespoły (szczepy) Yavapai

Ludy Yavapai nie były jednostką polityczną ani społeczną, ale raczej czterema odrębnymi grupami autonomicznymi. Chociaż spokrewnieni kulturowo, językowo i etnicznie, nie identyfikowali się jako Yavapai w sposób scentralizowany. Te cztery grupy były, z powodów geograficznych, historycznych, kulturowych i rodzinnych, w różnych sojuszach z sąsiednimi plemionami, bez względu na obawy sąsiednich grup Yavapai. Cztery grupy składały się z różnych grup lokalnych, składających się głównie z grup pokrewieństwa zwanych klanami .

Yavapai podzielili się na kolejne cztery grupy:

Đo:lkabaya / Tolkepaya / Tulkepaia lub Zachodni Yavapai (często określane jako Yuma-Apaches lub Apache-Yuma , ponieważ mieli bliskie związki kulturowe z Yuma (Quechan) i Mohave , żyli na zachodnim terytorium i wzdłuż rzeki Hassayampa (Yavapai: Hasaya: mvo/Hasayamcho: "rzeka do góry nogami") w południowo-zachodniej Arizonie)
Wiltaaykapaya/Wiltaikapaya Band ("Ludzie Dwóch Gór obok Salome (w Yavapai: Wiltaika)" lub Hakeheelapaya/Hakehelapa ("Ludzie bieżącej wody, czyli wody z gór Harquahala"), zamieszkiwali Góry Harquahala i Góry Harcuvar , w Peeples Valley, Kirkland Valley, w górnym biegu Hassayampa Creek w południowo-środkowej Arizonie)
Ha'kahwađbaya/Hakawhatapa Band ("Ludzie wzdłuż czerwonej wody lub Czerwonej Rzeki, tj. rzeki Kolorado") lub Mađqwadabaya/Matakwarapa ("Ludzie bezwodnej i płaskiej ziemi, tj. Ludzie pustyni"), uprawiali ziemię wzdłuż Kolorado Rzeka , mieszkał w La Paz i Castle Dome )
Hakupakapaya/Hakupakapa Band lub Hnyoqapaya/Inyokapa Band (zamieszkały w górach na północ od obecnego Kongresu )
Yavbe / Yavapé lub Northwestern Yavapai , Central Yavapai (często określane jako Mohave-Apaches (Apache-Mojaves) , często nazywane prawdziwymi Yavapai , ponieważ nie byli pod wpływem sąsiednich ludów, żyli z Williamson (Williamson Valley) na południe od gór Bradshaw (w Yavapai : Wikanyacha - "szorstki, czarny pasmo skał") do rzeki Agua Fria )
Yavbe'/Yavapé Band (reklamowana ziemia w górnej dolinie Verde i otaczających ją górach, w tym Pomnik Narodowy Zamku Montezuma )
Lokalna grupa Hwaalkyanyanyepaya/Walkeyanyanyepa ("Ludzie z Góry Mingus (w Yavapai: Hwa:lkyanana)") zamieszkiwała płaskowyż, na którym znajduje się Jerome w Arizonie i przylegająca góra Mingus.
Mathaupapaya Band (zamieszkiwał góry Prescott aż do Crown King i Bumble Bee w Arizonie )
Lokalna grupa Wiikvteepaya/Wikutepa ("Great Mountain czyli Granite Peak People", znana również jako "Granite Peak Band", mieszkała w okolicach dzisiejszego Prescott, obejmując dolinę Chino, Sierra Prieta i północne góry Bradshaw)
Grupa lokalna Wiikenyachapaya/Wikenichapa ("Ludzie z surowego, czarnego grzbietu górskiego, tj. Gór Bradshaw (w Yavapai: Wi:kanacha)", znana również jako "Black Mountain or Crown King Band", mieszkała w południowych górach Bradshaw na południu do obszaru Wickenburg i środkowej rzeki Agua Fria)
Wi:pukba / Wipukepaya / Wipukepa (" Ludzie podnóża góry (Red Buttes)" lub "Ludzie z podnóża Czerwonej Skały") lub północno-wschodnie Yavapai (często określane jako Mohave-Apaches (Apache-Mojaves) lub Tonto Apache , mieszkał w Oak Creek Canyon i wzdłuż Fossil Creek (w Yavapai : 'Hakhavsuwa lub Vialnyucha ) i Rio Verde w Arizonie , w północno-środkowej Arizonie, mieszał się i tworzył z jednostkami i grupami dwujęzycznymi Northern Tonto Apacze )
Zespół Matkitwawipa ("Ludzie Górnej Doliny Verde River (w Yavapai: Matk'amvaha)" lub w Apache: Tú Dotl`izh Nde ("Ludzie Niebieskiej Wody, czyli zespół Fossil Creek") mieszkali w górnej Dolinie Verde , wzdłuż rzeki East Verde , West Clear Creek , Fossil Creek i na południe do Cave Creek w środkowej Arizonie, w języku angielskim znanym również jako "Fossil Creek Band" (ze szczególnym uwzględnieniem Apaczów).)
Wiipukepaya/Wipukepa Band ("Ludzie z Oak Creek Canyon", mieszkali w Redrock Country wokół Sedony (w Yavapai: Wipuk), zbierali kukurydzę w Oak Creek i zbierali Mesquite w Verde Valley, rozbijali się na dwie dwujęzyczne Yavapai-Northern Tonto- grupy lokalne Apache)
pierwsza lokalna grupa Wiipukepaya/Wipukepa (w Apache: Tsé Hichii Indee ("Horizontal Red Rock People, tj. zespół Oak Creek"), po angielsku znana również jako "Oak Creek Canyon Band" (koncentracja na Yavapai) lub jako "Oak Creek Zespół" (skup się na Apache).)
druga lokalna grupa Wiipukepaya/Wipukepa (w języku Apache: Dasziné Dasdaayé Indee ("Porcupine Sitting Above People, tj., Bald Mountain band"), po angielsku znana jako "Bald Mountain Band" (koncentracja na Apachach).)
Guwevkabaya / Kwevkepaya / Kwevikopaya ( "Southern Ludzie") lub Południowo Yavapai , Southern Yavapai (często określane jako Tonto Apacze , żył wzdłuż Verde rzeki południu w górach Mazatzal i Salt River do Góry zabobon i zachodnich Sierra Estrella Góry , w tym południowe i zachodnie zbocza gór Pinal, McDowell Mountains , Dripping Springs, Four Peaks i Mazatzal Mountains w południowo-zachodniej Arizonie, połączone i utworzone z Southern Tonto Apacze i Pinaleno / Pinal Apache Band oraz Arivaipa/Aravaipa Band ten Dwujęzyczne jednostki i grupy/klany San Carlos Apache )
Hwaalkamvepaya/Walkamepa Band ("Ludzie z Gór Sosnowych", wzdłuż Southern Highway z Miami w Arizonie do Phoenix i dalej do Superior w Arizonie )
Hwaalkamvepaya/Walkamepa klan ("rzeczywisty" lub "prawdziwy" Walkamepa, w Apache: T'iisibaan/Tiis Ebah Nnee ("Szary Cottonwoods in the Rocks People, tj. Pinaleno/Pinal Apache band") mieszkał w południowych i zachodnich górach Pinal. , zwany Walkame - "góry sosnowe", znany również w języku angielskim jako "Pinaleno/Pinal Apache Band" z Apaczów San Carlos.)
Klan Ilihasitumapa ("Ludzie wystający ze środka wody", w języku Apache: T'iisibaan/Tiis Ebah Nnee ("Szary Cottonwoods in the Rocks People, tj. Pinaleno/Pinal Apache Band") mieszkał w północne góry Pinaleno, dlatego znane również w języku angielskim jako "Pinaleno / Pinal Apache Band" z San Carlos Apache.)
dalej klan Hwaalkamvepaya/Walkamepa (nazwa Yavapai nie jest znana), w Apache: Dzil Dlaazhe ("Mount Turnbull Apache") mieszkał w górach Santa Teresa, w tym Mount Turnbull , w języku angielskim najbardziej znany jako "klan Arivaipa Apache" z San Carlos Apacze .)
Wiikchasapaya / Wikedjasapa Band ( "Ludzie z gór McDowell (w Yavapai: Wi: kajasa)", mieszkali wzdłuż szlaku Apache z Phoenix (w Yavapai: Wathinka / Wakatehe; Western Apache: Fiinigis) do Miami na tamę Roosevelta wzdłuż Tonto Creek w tym dzisiejszy pomnik narodowy Tonto .)
Klan Amahiyukpa ("dziki melon People", mieszkał w górach na zachód od rzeki Verde, na północ od Lime Creek, znany również jako Góry McDowell, około dwudziestu mil na północny wschód od Phoenix)
Klan Atachiopa ("Ludzie Arrowreed", mieszkali w górach na zachód od Cherry w Arizonie )
Klan Hakayopa ("Ludzie Bawełny", w języku Apaczów: Tsé Nołtł'izhn ("Skały w linii ludzi zieleni, tj. Mazatzal band południowych Tonto Apacze"), mieszkał w Dolinie Słonecznika , na południe od szczytu Mazatzal w Górach Mazatzal i na zachód od Fort Reno w dorzeczu Tonto w środkowej Arizonie, w języku angielskim znanym jako "Mazatzal Band" (koncentracja na Apaczach).)
Klan Hichapulvapa ("kiść-drewno- sklejający się ludzie", w Apache: Tsé Nołtł'izhn ("Skały w linii zieleni ludzie, tj. zespół Mazatzal z południowych Tonto Apacze"), mieszkał w Górach Mazatzal na południe od rzeka East Verde i na zachód od Północnego Szczytu (w Yavapai: Iwilamaya - "porośnięte krzakami wzgórza") do szczytu Mazatzal, po angielsku znanego jako "Mazatzal Band" (koncentracja na Apaczach).)

Zarówno w Walkamepa, jak i Wikedjasapa reprezentowane były następujące klany, które dzieliły w większości nakładające się terytoria:

Klan Iiwilkamepa ( "Ludzie z wyżyny trawiastej", żyjący między przesądami a górami Pinal)
Klan Matkawatapa ("Ludzie z czerwonych warstw wiejskich, czyli ludzie Sierra Ancha", w języku Apache: Dilzhę´'é/Dil Zhe`é ("Ludzie o wysokich głosach, tj. pół-zespół Dil Zhę'é z Południowych Tonto Apacze" ), zgodnie z tradycją mieszanych małżeństw Walkamepy z Apaczami z Sierra Ancha w środkowej Arizonie)
Klan Yelyuchopa ("Ludzie meskalowe", mieszkali w Górach Mazatzal pomiędzy terytoriami Hakayopa i Hichapulvapa )
Klan Onalkeopa ("Ludzie Skalistego Miejsca", mieszkali w Górach Mazatzal pomiędzy terytoriami Hichapulvapa i Yelyuchopa , ale później przenieśli się na południe na terytorium Walkamepa )

Interakcja z sąsiednim Apache

Wi: pukba ( "Ludzie z podnóża Red Rock") i Guwevkabaya żyli obok Dilzhę'é Apache (Tonto Apacze) z centralnej i zachodniej Arizonie. Tonto Apacze mieszkali zwykle na wschód od rzeki Verde, a większość zespołów Yavapai mieszkała na zachód od niej. Obszary plemienne Wi:pukba w San Francisco Peaks , wzdłuż rzeki Upper Verde , Oak Creek Canyon i Fossil Creek , pokrywały się z obszarami Północnych Tonto Apacze .

Podobnie Guwevkabaya dzieliła tereny łowieckie i zbierackie na wschód od rzeki Verde, wzdłuż Fossil Creek, East Verde River , Salt River oraz w górach Superstition Mountains , Sierra Ancha i Pinaleno z południowymi Tonto Apacze i pasmami San Carlos Apacze .
Dlatego utworzyli dwujęzyczne zespoły mieszano-plemienne .
Outsiderzy, tacy jak Hiszpanie, Meksykanie i Amerykanie, wyróżniali narody przede wszystkim językiem, ale często nazywali je jednym imieniem.

Apacze mówili dialektem Tonto zachodniego języka Apaczów (Tonto Apacze) ( Ndee biyati' / Nnee biyati" ), a Yavapai mówili językiem Yavapai , odgałęzieniem Górnych Yuma (Quechan) .

Mieszkając razem na wspólnych ranczerach, rodziny identyfikowane jako Apacze lub Yavapai na podstawie ich " języka ojczystego ". Obie grupy miały matrylinearny system pokrewieństwa, z dziećmi uważanymi za urodzone w rodzinie i klanie matki, z dziedziczeniem i majątkiem określanym przez linię matczyną.

Większość ludzi z tych mieszanych grup mówiła w obu językach. Szef każdego zespołu miał zwykle dwa nazwiska, po jednym z każdej kultury.
Dlatego wróg Navajos (Nawahów) na północy nazwał obu, Tonto Apacze i ich sojuszników, Yavapai, Dilzh'í' diné'i' - "Ludzie o wysokich głosach".

Etniczni Europejczycy określali Yavapai i Apache razem jako Tonto lub Tonto Apacze.

Narody te wspólnie najeżdżały i walczyły przeciwko wrogim plemionom, takim jak Papagos (Tohono O'odham) i Pima (Akimel O'odham) .

Uczeni nie potrafią stwierdzić na podstawie zapisów, czy ówcześni pisarze, używając terminu Tonto Apacze, odnosili się do Yavapai, Apache, czy też do tych mieszanych zespołów.

Ponadto Europejczycy często błędnie określali Wi:pukba i Guwevkabaya jako Yavapai Apache lub Yuma Apache. Europejczycy nazywali Đo:lkabaya, południowo-zachodnią grupę Yavapai, oraz Hualapai (Walapai) (należący do Wyżynnego Ludu Yuma (Quechan) ), jako Yuma Apache lub Mohave Apache.

Pisma etnologiczne opisują kilka głównych różnic fizycznych między ludami Yavapai i Tonto Apaczów.
Yavapai opisywano jako wyższe, bardziej muskularne, o dobrych proporcjach i gęstych rysach, podczas gdy Tonto Apacze były drobniejsze i mniej umięśnione, niższej postury i drobno ukształtowanych. W historycznym raporcie Smithsonian Institution kobiety z Yavapai zostały opisane jako grubsze i mające "przystojniejsze" twarze niż Yuma (Quechan) . Yavapai często nabywali tatuaże, ale Apache rzadko używali tatuaży. Stworzyli różne malowane wzory na twarzach. Mieli też różne praktyki pogrzebowe. W odzieży mokasyny Yavapai były zaokrąglone, podczas gdy mokasyny Apaczów miały szpiczaste noski. Obie grupy były łowcami-zbieraczami. Opuścili kempingi tak podobne, że uczeni rzadko są w stanie je odróżnić.

Historia

Dawne terytorium Yavapai. Żółta linia przedstawia wymuszony marsz do rezerwatu San Carlos.

Zgodnie z ich historią stworzenia, Yavapai wierzą, że ich lud powstał "na początku" lub "wiele lat temu", kiedy albo drzewo, albo roślina kukurydzy wyrosła z ziemi w dzisiejszej Studni Montezuma , sprowadzając Yavapai do świat.
Większość archeologów zgadza się, że Yavapai wywodzili się z grup Patayan , które migrowały na wschód z regionu rzeki Kolorado, aby stać się Wyżynnymi Yuma (Quechan).

Dowody archeologiczne i językowe sugerują, że oddzielili się, by rozwinąć się jako Yavapai około 1300 roku.

Wojna nie była niczym niezwykłym w świecie Yavapai i zawierali zmieniające się sojusze dla bezpieczeństwa.
Bandy Wi:pukba (Wipukepa) i Guwevkabaya (Kwevkepaya) zawarły sojusze z zachodnimi bandami Apaczów , aby atakować i bronić się przed najazdami grup Pima (Akimel O'odham) i Maricopa z południa. Ze względu na większą siłę Pima (Akimel O'odham) / Maricopa, najazdy Yavapai / Apache generalnie przeprowadzały szybkie najazdy na małą skalę, po których następował odwrót, aby uniknąć kontrataku.
Yavapai bronili swoich ziem przed najazdami Pima (Akimel O'odham), gdy Pima zaatakowała, aby zebrać owoce saguaro .

Na północy i północnym zachodzie zespoły Wi:pukba i Yavbe utrzymywały kontakty z ludem Pai przez większość swojej historii. Chociaż Pai i Yavapai obaj mówili dialektami Wyżynnych Yuma (Quechan) i mieli wspólną historię kulturową, każdy naród miał opowieści o sporze, który ich od siebie oddzielał. Zgodnie z mitem Pai spór rozpoczął się od "walki na błoto między dziećmi". Uczeni uważają, że podział ten miał miejsce około 1750 r.

Ostatnia wielka bitwa między sojuszami z rzeki Kolorado i Gila miała miejsce w sierpniu 1857 roku, kiedy około 100 wojowników Yavapai, Yuma (Quechan) i Mohave zaatakowało osadę Maricopa w pobliżu Pima Butte. [patrz: Bitwa pod Pima Butte (1857)]

Po pokonaniu Maricopa Yavapai odeszli.
Grupa Pima (Akimel O'odham), zaopatrzona w broń i konie od wojsk amerykańskich, przybyła i rozgromiła pozostałych Mohave i Yuma (Quechan).

Kontakt europejski

Pierwszy kontakt z Yavapai nagrany został wykonany przez Antonio de Espejo , który został przywieziony do Jerome Mountain przez Hopi przewodników w 1583 roku, szukając złota . De Espejo był rozczarowany, że znalazł tylko miedź . W 1598 roku Hopi sprowadził Marcosa Farfána de los Godosa i jego grupę do tych samych kopalń, ku ich podekscytowaniu. Farfán określił Yavapai jako " cruzados " z powodu namalowanych na ich głowach krzyży. Grupa prowadzona przez Juana de OnatePoprowadził inną grupę przez ziemie Yavapai w 1598 i ponownie w latach 1604-1605, szukając drogi do morza, o której mówił im Yavapai. Od tego czasu przez ponad 200 lat nie nawiązano żadnego innego kontaktu w Europie.

W międzyczasie, poprzez kontakt z innymi plemionami, które miały więcej europejskich kontaktów, Yavapai zaczęli przyjmować pewne europejskie praktyki. Hodowali trochę żywego inwentarza i sadzili zboże, a także zaadoptowali nowoczesne narzędzia i broń. W sposób synkretyczny przejęli elementy chrześcijaństwa . Szacuje się, że 25% populacji zmarło w wyniku ospy w XVII i XVIII wieku, co jest mniejszymi stratami niż w przypadku niektórych plemion, ale wystarczająco dużymi, by zakłócić funkcjonowanie ich społeczeństw. Za pomocą broni palnej i innej broni zaczęli zmieniać metody prowadzenia wojny, dyplomacji i handlu. Wykorzystywali najazdy na zwierzęta gospodarskie, czy to z innych plemion, takich jak Maricopa, czy z Hiszpanów osady na południe, aby uzupełnić ich gospodarkę. Często zdobywali jeńców ludzkich w najazdach, których sprzedawali jako niewolników Hiszpanom w zamian za towary europejskie.

W latach dwudziestych XIX wieku traperzy bobrów, po wyczerpaniu populacji bobrów w Górach Skalistych , zaczęli wchodzić na terytorium Yavapai. Uwięzili bobry wzdłuż rzek Salt, Gila i Bill Williams . Kiedy Kit Carson i Ewing Young poprowadzili grupę łowców przez terytorium w 1829 roku, grupa była "nękana nocą." Pułapki zostały skradzione, a niektóre ich konie i muły zabite.

Po wypowiedzeniu wojny Meksykowi w maju 1845, a zwłaszcza po zajęciu przez USA południowo-zachodnich ziem na mocy traktatu z Guadalupe-Hidalgo , amerykańskie najazdy wojskowe na terytorium Yavapai znacznie się nasiliły. Po odkryciu złota w Kalifornii w 1849 r. przez terytorium Yavapai przeszło więcej białych emigrantów niż kiedykolwiek wcześniej. Pomimo tysięcy emigrantów przechodzących przez ich terytorium, Jawapajowie unikali kontaktu z Białymi.

Pierwsza walka między wojskami amerykańskimi a Yavapai miała miejsce na początku 1837 r., kiedy Tolkepaya połączyli się ze swoimi sąsiadami z Yuma (Quechan), by bronić się przed majorem Samuelem Heintzelmanem nad przeprawą promową Yuma (Quechan) na rzece Kolorado. Yuma (Quechan) używał promu do transportu osadników przez rzekę do Kalifornii. Po tym, jak zabili grupę dowodzoną przez Johna Glantona , który przejął przeprawę, rząd USA zemścił się, paląc pola Yuma (Quechan) i przejmując kontrolę nad przeprawą.

Według Thomasa Sweeneya Tolkepaya powiedziałby amerykańskim oficerom napotkanym na terytorium Yuma (Quechan), że mają 30-dniowy marsz na swoje terytorium. Chcieli zniechęcić USA do wkraczania na ich ziemię.

Rodzina Oatmanów
Główny artykuł: Oatman z oliwek

Owsianka z oliwek 1863

W 1851 r. rodzina Oatmanów została napadnięta przez grupę członków plemienia, prawdopodobnie Đo:lkabaya Yavapai, choć wielu historyków twierdzi, że nie można tego wiedzieć. Roys Oatman i jego żona zostali zabici wraz z czwórką z siedmiorga dzieci. Syn, Lorenzo, został pozostawiony na pewną śmierć, ale przeżył, podczas gdy siostry Olive i Mary Ann zostały później sprzedane Mohave jako niewolnice. Historia została szeroko opublikowana i zwiększyła obawy białych osadników przed atakiem w Arizonie.

Złoto

Kiedy na początku 1863 roku Partia Walkerów odkryła złoto w Lynx Creek (niedaleko dzisiejszego Prescott w Arizonie ), zapoczątkowało to łańcuch wydarzeń, które doprowadziły do ??powstania białych osiedli wzdłuż rzek Hassayampa i Agua Fria , w pobliskich dolinach w Prescott i Fort Whipple zostaną zbudowane do końca roku i wszystko na tradycyjnym terytorium Yavapai.

Interakcje z rządem USA
Główny artykuł: Wojny Yavapai (1861-1875)

Wojny Yavapai lub Wojny Tonto Apacze, były seria konfliktów zbrojnych między sojuszniczymi Plemionami Yavapai i Tonto Apacze przeciwko USA w Arizonie .
Okres ten rozpoczął się nie później niż w 1861 roku, wraz z przybyciem amerykańskich osadników na ziemie Yavapai i Tonto Apacze.
W tym czasie Yavapai byli uważani za szczep Apaczów Zachodnich ze względu na ich bliski związek z plemionami, takimi jak Tonto Apacze i Pinal.

366 do 489 Yavapai zginęło w masakrach , a 375 zginęło w deportacjach Indian z 1400 pozostałych Yavapai.

Okres rezerwatów

Yavapai-Apache Nation

Po przeniesieniu do rezerwatu Camp Verde , nad rzeką Verde w pobliżu Camp Verde , Yavapai rozpoczęli budowę systemów nawadniających (w tym 8-kilometrowego rowu) , które funkcjonowały na tyle dobrze, aby zebrać wystarczające plony, czyniąc plemię względnie samowystarczalnym.

Jednak kontrahenci, którzy współpracowali z rządem w celu dostarczenia rezerwacji, byli rozczarowani i złożyli petycję o unieważnienie rezerwacji.
Rząd zastosował się do tego iw marcu 1875 roku zamknął rezerwat i poprowadził mieszkańców 180 mil (290 km) do rezerwatu San Carlos . Ponad 100 Yavapai zginęło podczas zimowej wędrówki.

Na początku XX wieku Yavapai oddalali się od rezerwatu San Carlos i prosili o pozwolenie na zamieszkanie na terenie pierwotnego rezerwatu Camp Verde.
W 1910 roku 40 akrów (161 874 m 2 ) zostało wydzielonych jako rezerwat Indian Camp Verde, aw następnej dekadzie dodano 248 akrów (1 003 620 m 2 ) w dwóch parcelach, które stały się rezerwatem Indian Middle Verde.
Te dwie rezerwaty zostały połączone w 1937 roku, tworząc plemię Camp Verde Yavapai-Apache.
Dziś rezerwat obejmuje 665 akrów (2,7 km 2 ), w czterech odrębnych lokalizacjach. Turystyka w dużym stopniu przyczynia się do gospodarki plemienia, głównie ze względu na obecność wielu zachowanych miejsc, w tym Pomnik narodowy zamku Montezuma .

Naród Yavapai-Apache jest połączeniem dwóch historycznie odrębnych plemion, z których oba zajmowały Górną Przylądek przed inwazją europejską.

Tonto Apacze , nazywając siebie Dilzhe'e , wykorzystywane ziemie na północ, wschód i południe; podczas gdy Wi:pukba' lub północno-wschodni Yavapai używali kraju na północy, zachodzie i południu.

Nałożyły się na siebie na Górnym Zielonym Przylądku (Camp Verde)