Eksploracja Szlaku Santa Fe
(przed 1821)

Zobacz też:  | Wielkie Równiny | Indianie Wielkich Równin | Wojny Indian Wielkich Równin | Południowy Zachód | Apacze | Siuksowie | Komancze | Cheyenne (Czejenowie) | Kiowa | Plains (Kiowa) Apacze | Arapaho | Osage | Pawnee | Ute | 

Na podstawie: https://www.legendsofamerica.com/we-santafeexploration/

Eksploracja Szlaku Santa Fe

Handel był integralną częścią życia wielu Plemion Iindian na długo przed otwarciem Szlaku Santa Fe.

Istnieje wiele dowodów wskazujących na to, że od czasów prehistorycznych komunikacja, podróże i handel łączyły amerykańskie Wielkie Równiny zarówno z Południowym Zachodem, jak i preriami na wschodzie.

Ceramikę aborygeńską z Południowego Zachodu odnaleziono na stanowiskach na Równinach, podczas gdy prehistoryczny materiał kulturowy z kultur Równin odnaleziono na południowym zachodzie, na przykład w Pecos. Wpływ architektury Indian Pueblo jest widoczny na co najmniej jednym stanowisku na Równinach, mianowicie El Cuartelejo w hrabstwie Scott w zachodnim Kansas.

Ustne tradycje plemienne i wczesne relacje historyczne odnoszą się do kontaktów i handlu między ogrodnikami z Południowego Zachodu, a myśliwymi z Wielkich Równin, w tym do wymiany kukurydzy na mięso Bizonów. Plemiona Indian z Wielkich Równin handlowały również z kulturami na wschodzie, takimi jak ludy Missisipi w okolicach St. Louis, a narzędzia kamienne z Missouri są często odnajdywane na stanowiskach archeologicznych w Kansas.

Indiańska wyprawa handlowa

Targi handlowe, organizowane w Pecos, San Juan i Taos w Nowym Meksyku, były powszechne pod koniec XVII wieku i przez większą część XVIII wieku.
Duża liczba Indian Pueblo i Indian z Wielkich Równin, w tym Apacze, Komancze, Kiowa i Ute zbierała się na tych dorocznych targach, aby wymieniać narzędzia kamienne, artykuły spożywcze, produkty tubylcze, konie, niewolników i zdobyte towary hiszpańskie.

Targi te odbywały się w miesiącach letnich i były świadkami gromadzenia się - w ramach tymczasowych rozejmów - plemion indiańskich , które często były w konflikcie ze sobą.
Targi te przyciągały również hiszpańskich mieszkańców Nowego Meksyku, aby handlowali z Indianami amerykańskimi. Hiszpanie, a ostatecznie inni europejscy handlarze, wprowadzili nowe przedmioty, takie jak rośliny, zwierzęta, żywność i towary przemysłowe, które wywołały niezwykłe zmiany wśród ludów równin.

Te zmiany zostały przyjęte z zadowoleniem przez Indian amerykańskich, ponieważ nowe przedmioty ułatwiały wykonywanie tradycyjnych zadań. Metalowy skrobak pozwalał kobiecie szybciej obrabiać skórę zwierzęcą. Muślin lub tykanie łóżka stanowiło trwałą i lekką wyściółkę wewnętrzną tradycyjnego tipi. Żelazne naczynie, w przeciwieństwie do ceramicznych używanych przez stulecia, było praktycznie niezniszczalne, a więc ułatwiało wykonywanie starożytnych prac związanych z gotowaniem i wyrobem garnków.

Ponadto wprowadzenie koni znacząco zmieniło sposób, w jaki Imperium Komanczów rozszerzało swoje zasięgi, umożliwiając skuteczniejsze i wydajniejsze środki polowania, transportu i prowadzenia wojny.
(Zobacz: Kolonialny Koń Hiszpański)

Pod koniec XVIII wieku targi handlowe miały mniejsze znaczenie dla gospodarki Indian amerykańskich ze względu na duże ilości towarów przekazywanych przez Hiszpanów Komanczom i sprzymierzonym narodom.

Taos Pueblo i rzeka, Nowy Meksyk

Podejście do handlu było zasadniczo inne dla narodów indiańskich i hiszpańskich.

Dla Indian amerykańskich handel był czymś więcej niż sposobem na gromadzenie bogactwa; najpierw tworzył i umacniał więzi między stronami handlowymi, które miały chronić członków ich plemion przed wszelkimi krzywdami; handel sprawiał, że wszystkie strony były spokrewnione.

Natomiast Hiszpanie (a później Euro-Amerykanie) byli pod wpływem pragnienia zdobycia bogactwa i w ten sposób oddzielali osobiste relacje z partnerem handlowym od korzyści ekonomicznych wynikających z umowy handlowej.
Ten fundamentalny ideologiczny kontrast między Indianami amerykańskimi a handlarzami doprowadził później do prawdziwego konfliktu między tymi dwiema grupami w trakcie handlu w Santa Fe

Indianie Osage autorstwa George'a Catlina

Około 1700 roku większość plemion indiańskich, które miały stać się znane podróżnikom na Szlaku Santa Fe, osiedlała się w miejscach, w których mogli je znaleźć amerykańscy odkrywcy.
W ciągu stulecia poprzedzającego 1800 rok, to, co miało stać się Górską Drogą (Mountain Route) Szlaku Santa Fe, było ścieżką, którą zbiegli mieszkańcy Pueblo, aby uciec przed uciskającymi rządami hiszpańskimi.

Blisko wschodniego krańca szlaku Missouri Plemienia Osage znajdowały się w tym, co stało się stanem Missouri.
Plemiona Kanza i Pawnee znajdowały się tuż na zachód od nich w dzisiejszym północnym Kansas.

Wichita znajdowały się w południowym Kansas w północnej Oklahomie, a ziemie Kiowa i Komanczów znajdowały się na krótkich trawiastych równinach w ogólnym sąsiedztwie, gdzie spotykają się stany Kansas, Oklahoma, Kolorado i Nowy Meksyk.

Cheyenne i Arapaho znajdowały się na zachodnim skraju Wysokich Równin w zachodnim Kansas i zachodniej Oklahomie. Plains (Kiowa) Apacze zamieszkiwali tereny dzisiejszego północno-wschodniego Nowego Meksyku.

Na północ od Santa Fe w Górach Skalistych Ute mieszkali na północnej granicy Pueblos, w pobliżu najbardziej wysuniętego na zachód odcinka górskiego Szlaku Santa Fe

Wyprawa Coronado autorstwa Frederica Remingtona

Przed 1821 rokiem wiele osób podążało tą trasą do Santa Fe lub jej częściami, od amerykańskich Indian zamieszkujących ten region po wielu hiszpańskich, francuskich i amerykańskich odkrywców.

Wcześni hiszpańscy odkrywcy w rejonie Pueblo w Nowym Meksyku zapisali opowieści o bogactwach Ciboli i Quiviry i spotkali tubylców tych miejsc zamieszkujących pueblo. Hiszpański odkrywca Francisco Vasquez de Coronado zorganizował wyprawę na Równiny w 1541 roku z Fray Juanem de Padillą. Dzienniki Pedro Castanedy, które prowadził podczas wyprawy, wskazują, że początkowo przemierzali trasę na Wielkie Równiny, która biegła daleko na południe od przyszłego Szlaku Santa Fe do Teksasu, zanim skręcili na północ. Dotarli do Rzeki Arkansas w pobliżu współczesnego Ford w Kansas.

Po przekroczeniu rzeki ekspedycja zazwyczaj podążała wzdłuż rzeki na północny wschód, podobnie jak późniejszy Szlak Santa Fe, w okolice współczesnego Great Bend w Kansas. Hiszpanie osiągnęli swój cel Quivira w niektórych wioskach w pobliżu współczesnego Lyons, Kansas, zamieszkanych przez przodków plemion Wichita i powiązanych. Po powrocie z Quivira w 1542 r. ich trasa bardzo przypominała późniejszą Trasę Cimarron (Cimarron Route) na Szlaku Santa Fe z centralnego Kansas do Santa Fe.

Hiszpańscy mieszkańcy Nowej Hiszpanii oficjalnie założyli La Villa Real de Santa Fe (Królewskie Miasto Świętej Wiary) dopiero w 1609 r. lub na początku 1610 r.

Raton Pass, Nowy Meksyk

Podczas gdy skalisty, górzysty teren napotkany na Szlaku Górskim (Mountain Route) utrudniał dostęp do Santa Fe od północy, istniało kilka tras przez góry.

Wśród nich były Raton Pass, San Francisco Pass, Manco Burro Pass, Trinchera Pass i Emery Gap, a udokumentowane korzystanie z tych tras sięga początku XVIII wieku.

W miesiącach letnich 1706 roku hiszpański sierżant-major Juan de Ulibarri podążał trasą podobną do Szlaku Górskiego (Mountain Route) Szlaku Santa Fe przez Raton Pass do El Cuartelejo w zachodnim Kansas.
Ulibarri próbował odesłać grupę z Picuris Pueblo, która uciekła do El Cuartelejo po Powstaniu Pueblo w 1680 roku.

Komancze odkryli lepszą trasę przez góry z zachodu na wschód w latach dwudziestych XVIII wieku.
W latach 1730-1763 istnieją doniesienia o francuskich handlarzach z Doliny Missisipi, którzy zaopatrywali Komanczów w broń i prawdopodobnie podróżowali aż do Taos w Nowym Meksyku.
W drugiej połowie XVIII wieku Hiszpanie wydawali się korzystać z trasy Sangre de Cristo do Doliny Arkansas, wykluczając wszystkie inne.

Pedro de Villasur, z ekspedycją około 45 oficerów i żołnierzy, 60 indiańskich sojuszników, francuskim tłumaczem i jednym księdzem, opuścił Santa Fe 16 czerwca 1720 r. z rozkazem zbadania doniesień, że Francuzi, z którymi Hiszpanie prowadzili wojnę od 1718 r., mieszkali wśród Pawnee nad rzeką Platte w Nebrasce i wkraczali na terytorium Hiszpanii.

Ekspedycja podróżowała z Santa Fe do Taos, a następnie na północ i wschód aż do Nebraski.
Po drodze ekspedycja zatrzymała się w El Cuartelejo, gdzie dołączyła do nich grupa Apaczów, aby pełnić rolę przewodników. Trasa Villasura przez Kolorado i Nowy Meksyk mogła być podobna do Górskiej Trasy (Mountain Route) Szlaku Santa Fe.

Wojownicy Pawnee zaatakowali ekspedycję Villasura, zabijając wszystkich Hiszpanów z wyjątkiem kilkunastu.
Hiszpanie obwinili atak o wpływy francuskie na Pawnee. Chociaż Hiszpanie nadal obawiali się najazdów Francuzów na ich terytorium, w latach 1700. Francuzi mogli prowadzić handel z Santa Fe nad rzeką Missisipi za pośrednictwem Indian

Wielu francuskich odkrywców i handlarzy, w tym Jean-Baptiste Benard LaHarpe w 1719 r. i Etienne de Veniard de Bourgmont w 1724 r., próbowało rozpocząć handel z plemionami Wielkich Równin i w Santa Fe z różnym skutkiem.
Po opuszczeniu Francji, mając na oku handel w Santa Fe, LaHarpe został zatrudniony jako koncesjonariusz w Prowincji Luizjana, zanim zorganizował własną wyprawę.

Bourgmont handlował z Missouri, Kaw (Kanza) i innymi plemionami wzdłuż rzek Missouri i Kansas na obszarze, który prawie sto lat później stał się punktem wyjścia Szlaku Santa Fe.
Wydaje się, że Bourgmont mógł dotrzeć aż do okolic Council Grove lub Lyons w Kansas na późniejszym szlaku.

Stary traper

Istnieją pewne doniesienia o nielegalnym handlu między Nową Hiszpanią a Stanami Zjednoczonymi przed uzyskaniem przez Meksyk niepodległości od Hiszpanii w 1821 r.

Podczas gdy mieszkańcy Nowego Meksyku witali okazjonalnych handlarzy, hiszpańscy urzędnicy przestrzegali polityki "zamkniętych drzwi", ponieważ obawiali się skutków handlu z osobami spoza hiszpańskiej władzy.
Jednak przemyt był dozwolony, a strażnicy graniczni byli podatni na przekupstwo. Po przekroczeniu granicy towary były często konfiskowane i sprzedawane przez Hiszpanów, a nielegalni handlarze byli aresztowani.

Pod koniec XVIII wieku praktyka ta była powszechna.
Według Juana Paeza Hurtado, alcalde Santa Fe, bracia Paul i Pierre Mallet z siedmioma francuskimi Kanadyjczykami przybyli do Taos w lipcu 1739 r. "z zamiarem otwarcia handlu z Hiszpanami z Królestwa". Następnie doświadczyli "kilku miesięcy przyjaznej niewoli". Dziewięć miesięcy później pozwolono im wyjechać.

Ich dokładne trasy przez Wielkie Równiny do i z Santa Fe są niejasne, ale mogli podążać częściami późniejszego Szlaku Santa Fe.

W 1803 r. Stany Zjednoczone zabezpieczyły terytorium Luizjany, choć granice terytorium zostały ustalone dopiero w 1819 r.
Po 1803 r. traperzy Handlujący Futrami i inni handlarze odwiedzili Santa Fe i jego okolice, ale legalny handel między Meksykiem a Stanami Zjednoczonymi rozpoczął się dopiero w 1821 r., kiedy Meksyk uzyskał niepodległość.

Zainteresowanie i ryzyko wykazane przez wielu z tych handlarzy musiały rozpalić hiszpańską ciekawość, ponieważ w 1792 roku Pedro Vial otrzymał od gubernatora Nowego Meksyku Fernando de la Concha polecenie znalezienia trasy z Santa Fe do St. Louis w Stanie Missouri, co też uczynił.

Vial, francuski pionier, który został obywatelem Hiszpanii i miał doświadczenie w życiu wśród plemion indiańskich, odbył wiele podróży przez Wielkie Równiny.
Z kilkoma towarzyszami i zwierzętami jucznymi podjął się kilku eksploracji na granicy hiszpańsko-amerykańskiej. W latach 80. XVIII wieku był pionierem tras między Santa Fe a San Antonio w Teksasie i posterunkiem w Natchitoches w Luizjanie.

W 1792 roku gubernator Concha wysłał Viala z Santa Fe, aby nawiązał bezpośrednią komunikację z hiszpańskimi zakładami Indian z Illinois położonymi na brzegach Rzeki Missouri w pobliżu St. Louis.
Podczas tej podróży Vial i jego towarzysze zostali na krótko uwięzieni w zachodnim Kansas przez Indian, prawdopodobnie Kanza lub Apaczów, ale zostali uwolnieni na rzece Republican w północno-środkowym Kansas.

Tam grupa Viala spotkała kilku innych podróżników i kontynuowała podróż do St. Louis z nimi wzdłuż rzek Republican i Missouri.
Część trasy Viala do i z Santa Fe była zbliżona do tego, co później stało się częścią Mountain Route Szlaku Santa Fe z hrabstwa Hamilton do okolic Great Bend w Kansas.

Praktyka nielegalnego handlu trwała do wczesnych lat XIX wieku, przed uzyskaniem przez Meksyk niepodległości.
William Morrison, handlarz z Kaskaskia, wysłał swojego agenta, Jeana-Baptiste La Lande, drogą lądową do Nowej Hiszpanii z dostawą towarów handlowych w 1804 roku.

Po dotarciu na miejsce La Lande zerwał kontakty z Morrisonem i wykorzystał towary, aby rozpocząć własny biznes.
Po sprzedaży towarów władze hiszpańskie nie pozwoliły mu opuścić Nowego Meksyku.

Nie był jedynym handlarzem, któremu nie pozwolono opuścić kraju.
James Purcell brał udział w wyprawie myśliwsko-pułapkowej (Handel Futrami) w 1802 roku, kiedy został zaatakowany przez Indian i zmuszony do wycofania się do Santa Fe, a następnie nie pozwolono mu wyjechać.

Zebulon M. Pike, początek lat 1800.

Po przejęciu przez Stany Zjednoczone terytorium Luizjany, amerykańskie wojsko przeprowadziło i wzięło udział w licznych wyprawach eksploracyjnych, kartograficznych i naukowych na Zachodzie.

Jedna z tych podróży rozpoczęła się latem 1806 roku, kiedy kapitan Zebulon M. Pike wyruszył na wyprawę, aby zbadać sporne południowe granice tego terytorium dla rządu USA i sporządzić raport na temat cech rzek Arkansas i Red. W towarzystwie grupy 22 mężczyzn Pike spędził dwa tygodnie wśród Indian Plemienia Osage w zachodnim Missouri i odwiedził wioskę Pawnee w dzisiejszej południowej Nebrasce, zanim udał się do tego, co później stało się środkowym Kansas.

Pod koniec października grupa podzieliła się na dwie siły w pobliżu Wielkiego Zakola Rzeki Arkansas.
Porucznik James Wilkinson i oddział rozpoczęli podróż powrotną na wschód, podróżując w dół rzeki w niedawno zbudowanych łodziach.
Pike i 16 mężczyzn kontynuowali podróż w górę rzeki w kierunku gór, podróżując na zachód wzdłuż tego, co później stało się częścią Górskiego Szlaku Szlaku Santa Fe.

Po wkroczeniu na terytorium Hiszpanii wzdłuż Rio Grande, Pike i jego grupa zostali ostatecznie schwytani przez wojska hiszpańskie.
Hiszpanie eskortowali Pike'a do Santa Fe, gdzie zobaczył innych Amerykanów, którzy zostali zatrzymani, w tym Jeana Baptiste La Lande i Jamesa Purcella. P

óźniej Pike'a zabrano na południe do Chihuahua.
Był pod wrażeniem tego, co zobaczył i opowiedział o tym innym po powrocie. Zebulon Pike opublikował sprawozdanie ze swojej podróży, Journal of the Western Expedition , w 1810 roku.
Publikacja ta wywołała nowe zainteresowanie handlem z Santa Fe, a następnie nastąpiły nowe wyprawy

Kilku innych potencjalnych kupców wyruszyło do Santa Fe na początku XIX wieku. Niektórzy twierdzą, że pierwszym prawdziwie odnoszącym sukcesy kupcem w Santa Fe był Jacques Clamorgan, kupiec z St. Louis, który w 1807 r. opuścił Missouri, podróżując lądem do Santa Fe, a następnie do Chihuahua w Meksyku. Uważano, że Clamorgan odniósł sukces ze względu na swoje życie jako poddany hiszpański, zanim został obywatelem Stanów Zjednoczonych. Jego zrozumienie kultury hiszpańskiej i dobra znajomość języka hiszpańskiego pomogły mu w jego przedsięwzięciu w 1807 r. Trzy lata po podróży Clamorgana do Meksyku, James McLanahan, Reuben Smith i James Patterson bezskutecznie próbowali handlować w tym regionie. Trzech mężczyzn zostało aresztowanych i uwięzionych na kilka lat w Presidio w San Elizario, 17 mil w dół rzeki od dzisiejszego El Paso w Teksasie . W 1812 roku grupa dziesięciu pograniczników z Missouri, w tym James Baird z St. Louis, Robert McKnight i Samuel Chambers, błędnie wierząc, że meksykańska Deklaracja Niepodległości z 1810 roku pod rządami Hidalgo zniosła surowe hiszpańskie ograniczenia handlowe, przekroczyła Wielkie Równiny , próbując handlować z Santa Fe. Rząd hiszpański, zgodnie ze swoją obowiązującą polityką zakazującą handlu między koloniami a innymi narodami, skonfiskował ich towary. Ci amerykańscy handlarze zostali uwięzieni w Chihuahua; ostatni z nich, McKnight, został zwolniony dopiero w 1821 roku.