Wojny Indian USA - Wojny Indian z Meksykiem

Wojny Indian z Meksykiem (1533-1933)

Wojny Indian z Meksykiem

były epoką konfliktów i sojuszy zawieranych przez Indian z rządami państw, które władały historycznym terenem Meksyku.

W przypadku plemion koczowniczych Indian te konflikty, bądź sojusze wydarzały się zarówno w wyniku nacisku na nich przez rządy i ich przedstawicieli terenowych usuiłujące zagarnąć ich ziemie, jak i w wyniku samodzielnych inicjatyw łupeżczych dokonywanych przez Indian w celu zdobycia zasobów życiowych bądź niewolników.

W przypadku plemion osiadłych były to zasadniczo bunty Indian, których w okresie rządów hiszpańskich częstymi przyczynami buntów były: Praca przymusow (Encomienda) ekspansja terytorialna białych, przymusowa redukcja rozproszonych społeczności do wiosek lub misji, w których narzucano chrześcijaństwo.
Po uzyskaniu niepodległości główną przyczyną konfliktów było ciągłe naruszanie praw do ziemi Indian.
Opór trwał do XXI wieku, czego przykładem jest trwające powstanie Zapatystów

Rządy i władztwo terytorialne, które te wojny obejmowały obszarów Meksyku i późniejszych Południowych Stanów USA, który to obszar do XIX wieku objęty był władztwem Wicekrólestwa Nowej Hiszpanii i kolonii francuskich, a później także Republiki Meksyku i Niezależnego Teksasu, a z czasem także, po zajęciu tych terenów przez Stany Zjednoczone Ameryki, również Południowych Stanów USA.

Nazwa	Data rozpoczęcia	Data zakończenia	Opis sporu	Wynik
Wojny Yaqui (1533-1929)	1533	1929	Wojny Yaqui to seria konfliktów zbrojnych pomiędzy Nową Hiszpanią, a późniejszą Republiką Meksykańską, przeciwko Indianom Yaqui. Przez prawie 400 lat Hiszpanie i Meksykanie wielokrotnie przeprowadzali kampanie militarne na terytorium Yaqui, które zakończyły się kilkoma poważnymi bitwami i Masakrami	Skuteczny opór prowadzący do lepszego traktowania Indian Ameryki Północnej i Południowej
Wojny Apaczów z Meksykiem (1600-1933)	Lata 1600	1915	Wojny Apaczów z Meksykiem rozpoczęły się w latach 1600. wraz z przybyciem hiszpańskich kolonistów na tereny dzisiejszego Nowego Meksyku. Wojna między Meksykanami a Apaczami była szczególnie intensywna od 1831 r. do lat 50. XIX w. Następnie działania Meksyku przeciwko Apaczom zbiegły się z wojnami Apaczów w Stanach Zjednoczonych, na przykład podczas kampanii Victorio. Meksyk kontynuował działania przeciwko wrogim bandom Apaczów aż do 1915 r.	Ostateczne zwycięstwo Meksyku i USA
Rebelia Pueblo (1680-1692)	1680	1692	Powstanie Pueblo było powstaniem rdzennej ludności Pueblo przeciwko prowincji Nowego Meksyku, będącej siedzibą Nowej Hiszpanii (Santa_Fe_de_Nuevo_México), przeciwko uciskającym warunkom pracy, tłumieniu tradycyjnych wierzeń religijnych i przemocy ze strony Hiszpanów. W wyniku powstania Pueblo zginęło 400 Hiszpanów, a pozostałych 2000 osadników zostało wypędzonych z prowincji.	Zwycięstwo Pueblo i wygnanie Hiszpanów do 1692 r.
Powstanie Pima (1751-1752)	1751	1752	Powstanie Pima było powstaniem ludu Pima przeciwko siłom kolonialnym w Pimería Alta, Nowa Hiszpania. Powstanie było kulminacją dziesięcioleci przemocy lokalnych osadników hiszpańskich przeciwko Indianom, począwszy od 1684 roku. Podczas gdy 15 000 rebeliantów nie miało władzy centralnej, charyzmatyczny Luis Oacpicagigua miał wpływ na ich zjednoczenie pod jednym planem wojennym. Pierwszym aktem buntu była masakra 18 osadników zwabionych do domu Oacpicagigui w Sáric. W ciągu następnych trzech miesięcy Oacpicagigua i ponad stu innych mężczyzn zaatakowało misję w Tubutama i inne osady hiszpańskie, a ponad stu osadników zostało zabitych. Oacpicagigua poddała się kapitanowi José Díaz del Carpio 18 marca 1752 roku po wynegocjowanym pokoju. Gdy przywódcy Pima obarczyli winą za bunt misjonarzy jezuickich (którzy w 1767 r. zostali wypędzeni z Hiszpanii i jej kolonii), zostali oni ułaskawieni przez gubernatora kolonii Ortiza Parrillę.	Negocjacje o kapitulacji, ułaskawienie rebeliantów
Wojny Indian z Teksasem (1706-1875)	1820	1875	Wojny teksańsko-indiańskie były serią konfliktów między hiszpańskimi, meksykańskimi, a później anglosaskimi osadnikami w Teksasie a rdzennymi mieszkańcami Teksasu, zwłaszcza Komanczami i Apaczami Lipan. Konflikty te rozpoczęły się, gdy pierwsza fala osadników przeniosła się do Hiszpańskiego Teksasu. Trwały przez czas, gdy Texas był częścią Meksyku, gdy przybyło więcej Europejczyków i Anglo-Amerykanów, aż do późniejszej deklaracji niepodległości przez Republikę Teksasu. Konflikty nie zakończyły się aż do trzydziestu lat po przyłączeniu Teksasu do Stanów Zjednoczonych	Zwycięstwo Amerykanów; ludobójstwo ludów, m.in. Karankawa, Akokisa i Bidai, oraz przymusowe przesiedlenie innych ludów, np. Komanczów i Kaddo, do rezerwatów w Oklahomie.
Wojny Komanczów z Meksykiem (1706-1886)	1821	1870	Wojny Komanczów z Meksykiem były meksykańskim teatrem Wojen Komanczów. Komanczei ich sojusznicy Kiowa i Kiowa Apache przeprowadzili na szeroką skalę ataki na północny Meksyk, w wyniku których zginęły tysiące ludzi. Ataki Komanczów zostały wywołane spadkiem potencjału militarnego Meksyku w burzliwych latach po uzyskaniu przez niego niepodległości w 1821 r., a także dużym i rosnącym rynkiem zbytu w Stanach Zjednoczonych na kradzione meksykańskie konie i bydło.	Ostateczne zwycięstwo Amerykanów i zmuszenie Komanczów do osiedlenia się w rezerwatach
Powstanie Chumash (1824)	1824	1824	Bunt Chumash z 1824 roku był powstaniem Indian Chumash przeciwko obecności Hiszpanów i Meksykanów na ich ziemiach przodków. Bunt rozpoczął się w 3 kalifornijskich misjach w Alta California: Mission Santa Inés, Mission Santa Barbara i Mission La Purisima i rozprzestrzenił się na okoliczne wioski. Wszystkie trzy misje znajdują się na terenie dzisiejszego hrabstwa Santa Barbara w Kalifornii. Bunt Chumash był największym zorganizowanym ruchem oporu, jaki miał miejsce w okresie hiszpańskim i meksykańskim w Kalifornii.	Meksykańskie zwycięstwo
Rebelia Chimayó [Rebelia Rio Ariba] (1837)	1837	1837	Powstanie Chimayó było powstaniem ludowym w Nowym Meksyku przeciwko gubernatorowi Albino Pérezowi	Meksykańskie zwycięstwo