zdjęcie Winnetou tarcza amulet szklarski t.1 tyl Współczesna grafikaPolowanie na bizony Popularna animacja indianina

Wikipedia
 | Geografia Indian USA |  Plemiona Indian USA | Historia Indian USA | Kultura i religia Indian | Wojny Indian |

Indiańskie Wojny

Wojny Najważniejszych Plemion
 | Wojny Indian Wielkich Równin | Wojny Indian z Meksykiem (1533-1933) | Wojny Apaczów (1541-1924) | Wojny Komanczów 1706-1875 | Wojny Siuksów 1659-1891 | Wojny Nawahów 1582-1868 | Wojny Czirokezów (Cherokee) 1710-1865 | Bitwy i Wojny Czejenów (Cheyenne) (1676-1879) | Indiańskie Wojny Międzyplemienne | Armia USA |

Bitwy i wojny Plemienia Czejenów
(Cheyenne, Szejeni 1676-1879)

Najważniejsze wydarzenia Czejenów:
 | Cheyenne (Czejenowie) | Bitwy i Wojny Czejenów | Sand Creek Massacre (1864) | Wyprawie nad Rzekę Powder [Powder River Expedition] (1865) | Wojna w Kolorado (1864-1865) | Bitwa nad Rzeką Washita 1868 | Wyprawa Big Horn (1876) | Exodus Północnych Czejenów (1878-1879) | Psi Żołnierze Czejenów |

Zobacz też: Prymat Czejenów (cyt za: https://www.friendslittlebighorn.com/cheyenneprimacy.htm)

Oraz: Wojny Czejenów do 1864 r
Wojny z lat: | 1800-1860 | 1860-1863 | Wiosna 1864 | Czerwiec 1864 | Jesień 1864 | Zima 1864 | 1865 |

A także: Wojna Czejenów z 1864 r. w Nebrasce


Wojny i Kampanie w których uczestniczyli Szejenowie (Cheyenne):

Kampania Komanczów (1867-1875) (37 stron)

Wielka Wojna Siuksów z 1876 roku (3 Kategorie, 29 stron)

Bitwa pod Little Big Horn (1 Kategoria, 54 strony)

Wojna Czerwonej Chmury (2 Kategorie, 16 stron)

Wojny i Bitwy w których uczestniczyli Czejenowie (Cheyenne):
 | Wojny Siuksów z USA (1854-1891) | Bitwa pod Solomon's Fork (1857) | Wojna Czejenów z 1864 r. w Nebrasce | Wojna w Kolorado (1864-1865) | Sand Creek Massacre (1864) | American Ranch massacre (1865) | Battle of Rush Creek (1865) | Battle of Julesburg (1865) | Battle of Platte Bridge (1865) | Battle of Mud Springs (1865) | Raid on Godfrey Ranch (1865) | Wojna Czerwonej Chmury [Wojna Szlak Bozemana] (1866-1868), w tym czasie równolegle : Wojna Hancocka 1867 | Fetterman Fight (1866) | Hayfield Fight (1867) | Kampania przeciw Komanczom (1867-1875), w tym: Wojna Hancocka 1867 | Kidder fight (1867) | Maskra Plum Creek (1867) | Druga Bitwa nad Beaver Creek (1868) | Bitwa nad Washita River (1868) | Battle of Beecher Island (1868) | Battle of Summit Springs (1869) | Battle of Palo Duro Canyon (1874) | Great Sioux War (Wielkia Wojna Siuksów) [Wojna o Góry Czarne] (1876-1877) | Battle of Powder River (1876) | Battle of Prairie Dog Creek (1876) | Battle of the Rosebud (1876) | Bitwa nad Little Bighorn (1876)  | Battle of Warbonnet Creek (1876) | Battle of Cedar Creek (1876) | Dull Knife Fight (1876) | Battle of Wolf Mountain (1877) | Exodus Północnych Czejenów (1878-1879) | Bitwa pod Turkey Springs (1878)  | Bitwa pod Punished Woman's Fork (1878) | Ucieczka z Fort Robinson (1879) | Incydenty w Mizpah Creek (1879) |

Wojny Międzyplemienne Czejenów:
 | Bitwa pod Wolf Creek (1838 | Bitwa nad Pawnee River [Pawne Fork] (1854) | Bitwa pod Indian Rock (1857)) |  |  |  |

* * *

Fragment z :https://www.legendsofamerica.com/na-cheyenne/

Cheyenne (Czejenowie) to plemię o języku Algonkińskim, które było blisko spokrewnione z Arapaho i Gros Ventre oraz luźno powiązane z Lakota Sioux. Jedno z najbardziej znanych Plemion Indian Wielkich Równin, żyli i polowali głównie na wzgórzach i preriach wzdłuż rzek Missouri i Red.

Pierwotnie Czejenowie zamieszkiwali obszar Wielkich Jezior w Minnesocie i nad Rzeką Missouri . Tutaj mieszkali w pokrytych ziemią domach z bali w stałych osadach, zajmowali się rolnictwem i wytwarzali ceramikę. Jednak pod koniec XVII wieku rozpoczęli migrację na zachód, najprawdopodobniej z powodu konkurencji i konfliktu z Indiańskimi plemionami: Odżibwejami (Chippewa), Arikara i Mandanami

W miarę jak migrowali na południowy zachód, ich styl życia zmienił się na styl koczowniczych myśliwych i zbieraczy. W latach 1700. Czejenowie nabyli konie od Hiszpanów i stali się ekspertami w  polowaniu Bizony, co było ich życiem, gdy Lewis i Clark spotkali ich w 1804 r. w Gór Czarnych (Black Hills) w Dakocie Południowej. Wypchnięci dalej w równiny przez wrogich Siuksów, Czejenowie z kolei wyparli Plemię Kiowa dalej na południe.

Plemię Czejenów składało się kiedyś z dziesięciu zespołów, które rozprzestrzeniły się na Wielkich Równinach od południowego Kolorado do Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza)] w Południowej Dakocie.
Walczyli przeciw swoim tradycyjnym wrogom, z Plemienia Crow (Absaroka), później (1856-1879) z Armią USA.

W 1832 roku Czejenowie podzielili się na dwie grupy, jedna zamieszkująca rzekę Platte w pobliżu Gór Czarnych (Black Hills), a druga mieszkająca w pobliżu Rzeki Arkansas dalej na południe w Kolorado.
Wiadomo jednak, że grupy plemienia zamieszkiwały każdy stan na Amerykańskim "Dzikim Zachodzie" w różnych okresach.

Ci, którzy przenieśli się nad rzekę Arkansas, znaleźli się w konflikcie z Kiowa, którzy wraz z Komanczami rościli sobie prawa do tego terytorium.
Do 1840 roku toczyły się między nimi liczne bitwy, kiedy to zawarto sojusz z plemionami Kiowa, Apaczów i Komanczów

Na mocy Traktatu z Fort Laramie z 1851 r. ustanowiono pierwsze terytorium Czejenów w północnym Kolorado, obejmujące dzisiejsze tereny Fort Collins, Denver i Colorado Springs.

Pokój z Kiowami pozwolił im rozszerzyć swoje najazdy dalej na południe. W 1853 r. przeprowadzili swój pierwszy najazd na Meksyk z katastrofalnymi skutkami, tracąc wszystkich oprócz trzech swoich ludzi w Bitwie z Meksykanami.

Gdy w latach 50. XIX wieku coraz więcej białych osadników napływało na zachód, Czejenowie wraz ze swoimi nowymi sojusznikami zaczęli buntować się przeciwko pionierom i Armii USA.
Gdy w Kolorado odkryto złoto [Gorączka złota Pike's Peak (1858) - (później znana jako Gorączka złota w Kolorado)], traktat z 1851 roku został zerwany, a terytorium, które im przekazano, zostało im odebrane.

Walki z USA

Zobacz: Bitwa pod Solomon's Fork (1857)

Pierwsza woiększa potyczka z Armią USA miała miejsce 9 lipca 1857 roku nad Solomon Fork na rzece Smoky Hill w północno-centralnym Terytorium Kansas, w pobliżu dzisiejszego Penokee.

W odwecie za atak wojsk amerykańskich, w którym zginęło dziesięciu ich ludzi, a ośmiu zostało rannych, Czejenowie zaatakowali wozy emigrantów, co doprowadziło do zabicia dwunastu białych i porwania dwóch. Generał Persifor Frazer Smith, dowódca Departamentu Zachodu, zażądał surowej kary za ataki Czejenów.

Ekspedycja karna dowodzona przez pułkownika Edwina "Bulla" Sumnera ścigała Czejenów od maja w odwecie za ataki na karawany emigrantów. Część sił Sumnera w końcu odkryła dużą grupę wojenną Czejenów czekającą na nich na północnym brzegu rzeki. Kawaleria zaatakowała i rozgromiła Czejenów, rozpraszając ich w wielu kierunkach, zabijając kilku walczących po każdej stronie.
Armia kontynuowała pościg za tymi rozbitymi grupami od 29 lipca do 18 sierpnia.

Gorączka złota Pike's Peak

Gorączka złota Pike's Peak (1858) w 1858 roku doprowadziła napięcie do punktu wrzenia.

Indianie wkrótce zaczęli atakować karawany wozów, obozy górnicze i linie dyliżansów, praktyka ta nasiliła się w czasie Wojny secesyjnej, kiedy liczba żołnierzy w tym rejonie znacznie spadła.
Wkrótce doprowadziło to do tego, co stało się znane jako Wojna w Kolorado (1864-1865) w latach 1864-1865.
Ta krwawa wojna osiągnęła swój najgorszy punkt w czasie Masakry w Sand Creek (1864), która miała miejsce 29 listopada 1864 r.

Podczas gdy Indianie obozowali pod obiecaną ochroną Fort Lyon, Chivington poprowadził swoich 700 żołnierzy do Sand Creek i rozmieścił ich, wraz z czterema haubicami, wokół wioski Indian.
Pomimo wielokrotnych prób poddania się, żołnierze zamordowali ponad 150 rdzennych Amerykanów, mężczyzn, kobiet i dzieci. Po brutalnej masakrze nasiliły się walki obronne przeciwko nacierającym białym osadnikom i armii USA.

Plemię Czejenów zostało następnie zmuszone do przeniesienia się do rezerwatu w Oklahomie, gdzie doszło do kolejnej potyczki wczesnym rankiem 27 listopada 1868 roku.
Po pewnych zerwaniach łączności, podpułkownik George Armstrong Custer poprowadził 7. Pułk Kawalerii USA w ataku na grupę pokojowych Czejenów.
Znana jako Bitwa nad rzeką Washita (1868), Indianie legalnie obozowali na ziemi rezerwatu z Wodzem  Black Kettle, gdy zginęło ponad 100 Czejenów, głównie kobiety i dzieci.
Chociaż wódz Czarny Kocioł (Black Kettle) miał białą flagę powiewającą nad swoim tipi, zginął w bitwie.

W Bitwie nad Little Bighorn (1876) 25 czerwca 1876 r. Czejenowie wraz z Lakota i niewielką grupą Arapaho unicestwili George'a Armstronga Custera i jego oddziały w pobliżu rzeki Little Bighorn.
Bitwa ta, znana jako największe zwycięstwo Indian amerykańskich, pochłonęła życie 262 żołnierzy, podczas gdy śmierć poniosło około 60 wojowników indiańskich.

Po Bitwie nad Little Bighorn (1876) nasiliły się próby zmuszenia Czejenów do osiedlenia się w rezerwacie na Terytorium Indiańskim. W 1877 roku prawie 1000 północnych Czejenów zostało zmuszonych do marszu do Oklahomy, gdzie znaleźli się w fatalnych warunkach, wielu zachorowało i zmarło na malarię.

Chociaż Czejenowie z południa niechętnie przyjęli rezerwację w Oklahomie, wielu Północnych Czejenów, nie mogąc przystosować się do upałów, uciekło z powrotem na północ pod wodzą wodzów Tępego Noża (Dull Knife) i Małego Wilka w 1878 roku. Armia USA próbowała złapać "uciekinierów", zabijając wielu z nich po drodze. Grupa wkrótce rozdzieliła się z jedną grupą dowodzoną przez Małego Wilka, który bezpiecznie powrócił do Montany. Druga grupa podążyła za Tępym Nożem i została schwytana i eskortowana do Fort Robinson w Nebrasce

Odizolowani Indianie stanowczo odmówili wykonania rozkazu powrotu do rezerwatu w Oklahomie.
W styczniu 1879 r. Dull Knife i jego zwolennicy Uciekli z Fort Robinson (1879). Chociaż ponad trzydziestu uciekinierów zostało zastrzelonych podczas ucieczki z fortu, szacuje się, że 50 z nich, w tym Dull Knife, przeżyło i ponownie połączyło się z Północnymi Czejenami.

Rozporządzenie wykonawcze z 1884 r. utworzyło rezerwat dla Czejenów Północnych w południowo-wschodniej Montanie.

----------------------------------------------------------------------------
(z wikipedii) o Historii
Czejenów

W czasie pierwszego kontaktu z europejskimi kolonizatorami w XVI wieku , Czejeni mieszkali na obszarze dzisiejszej Minnesoty . Byli bliskimi sojusznikami Arapaho i luźno sprzymierzeni ze Szczepem Lakota (Plemię Siuksów).

Na początku XVIII wieku zostali zmuszeni zachód przez rzeki Missouri i do Północnej i Dakocie Południowej, gdzie przejęli kulturę konia . Zasiedliwszy Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza)] w Południowej Dakocie i Powder River Country w dzisiejszej Montanie, około 1730 r. wprowadzili kulturę koni do Szczepów Lakota (Siuksowie).

Sprzymierzeni z Arapaho , Czejeni zepchnęli Kiowa na Południowe Równiny. Z kolei liczniejsi Lakota (Siuksowie) wypchnęli ich na zachód .

Cheyenne Nation lub Tsehéstáno składało się kiedyś z dziesięciu zespołów, które rozprzestrzeniły się na Wielkich Równinach od południowego Kolorado do Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza)] w Południowej Dakocie.
Walczyli przeciw swoim tradycyjnym wrogom, z Plemienia Crow (Absaroka), później (1856-1879) z armią USA.

W połowie XIX wieku zespoły zaczęły się rozdzielać, niektóre zespoły zdecydowały się pozostać w pobliżu Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza)] , podczas gdy inne zdecydowały się pozostać w pobliżu Platte Rivers w środkowym Kolorado.

Historia

Najstarsza znana pisemna historyczna wzmianka o Czejenów pochodzi z połowy XVII wieku, kiedy grupa Czejenów odwiedziła francuski Fort Crevecoeur , niedaleko dzisiejszej Peorii w stanie Illinois .

W tym czasie Cheyenne mieszkali między rzeką Missisipi a jeziorem Mille Lacs . Ich gospodarka opierała się na zbieraniu dzikiego ryżu i polowaniu, zwłaszcza na żubry , które żyły na preriach 70-80 mil na zachód od wiosek Cheyenne.

Według historii plemiennej, w XVII wieku Czejeni zostali wygnani przez Assiniboine (Hóheeheo'o - "owinięci lub zawinięci", adaptowane od słowa Hóhe z Dakota/Lakota (Siuksowie) , co oznacza "buntownicy") z regionu Wielkich Jezior do dzisiejsza Minnesota i Północna Dakota , gdzie zakładali wsie.

Najbardziej znaną ze starożytnych wiosek Cheyenne jest Biesterfeldt Village , we wschodniej Dakocie Północnej, wzdłuż rzeki Sheyenne .
Historia plemienna mówi również, że po raz pierwszy dotarli do rzeki Missouri w 1676 r.

Nowsza analiza wczesnych zapisów wskazuje, że przynajmniej część Czejenów pozostała w regionie Mille Lac w Minnesocie do około 1765 roku, kiedy to Ojibwe (Chippewa) pokonali Lakota (Siuksów) bronią palną, popychając z kolei Cheyenne do rzeki Minnesota, gdzie zostały zgłoszone w 1766 r.

Na rzece Missouri, Cheyenne zetknął się z sąsiednim Mandan, Hidatsa (TSE heše'émâheónese "ludzie, którzy mają domy gleby "), a Arikara osób (Ónoneo'o), a one przyjęte wielu ich cech kulturowych.
Byli pierwszymi z późniejszych plemion równin w Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza)] i Powder River Country .

Około 1730 r. wprowadzili konia do zespołów Lakota (Siuksowie) (Ho'óhomo'eo'o - "zaproszeni (na ziemie czejeńskie, czyli Góry Czarne (Czarne Wzgórza))").

Konflikt z migrującymi ludami Lakota (Siuksowie) i Ojibwe zmusił Czejenów dalej na zachód, a ci z kolei zepchnęli Kiowa na południe.

Do 1776 r. Lakota (Siuksowie) przytłoczyli Czejenów i przejęli większość ich terytorium w pobliżu Gór Czarnych (Czarne Wzgórza).

Ekspansja na równinach

Po wypchnięciu Lakota (Siuksowie) na południe i zachód, zjednoczony lud Czejenów zaczął tworzyć i rozszerzać własne terytorium.

Około 1811 r. Czejeni zawarli formalny sojusz z ludem Arapaho (Hetanevo'eo'o - "Ludzie Nieba", "Ludzie Chmury", ze względu na ich bliską interakcję, znaną również jako Héstaneheo'o - "ludzie, ludzkość, plemię ludzi"), które pozostaną silne przez całą ich historię i do czasów współczesnych.
Sojusz pomógł Czejenom rozszerzyć ich terytorium, które rozciągało się od południowej Montany, przez większość Wyoming, wschodnią część Kolorado, daleką zachodnią Nebraskę i daleką zachodnią Kansas.

Już w 1820 r. kupcy i odkrywcy donosili o kontakcie z Cheyenne w dzisiejszym Denver w stanie Koloradoi na rzece Arkansas.
Prawdopodobnie polowali i handlowali na tym terenie wcześniej. Być może wyemigrowali na południe na zimę.

Banda Hairy Rope jest uważana za pierwszą, która przeniosła się na południe, chwytając dzikie konie tak daleko na południe, jak dolina rzeki Cimarron .
W odpowiedzi na budowę Fortu Benta (Bent's Fort) przez Charlesa Benta , przyjaciela Czejenów, który założył popularny obszar handlowy dla Czejenów, duża część plemienia przeniosła się dalej na południe i pozostała w okolicy.

Pozostała część plemienia nadal żyła wzdłuż górnego biegu rzek North Platte i Yellowstone.
Grupy przekształciły się w Południowych Czejenów, znanych jako Sówoníă (Południowie) i Północnych Czejenów, znanych jako O'mis (Zjadacze). Podział plemienia był tylko geograficzny, a obie dywizje miały regularny i bliski kontakt.

W południowej części ich terytorium Cheyenne i Arapaho walczyli ze sprzymierzonymi Komanczami, Kiowa i Plains (Kiowa) Apacze.

Odbyło się wiele bitew, w tym godna uwagi Bitwa wzdłuż rzeki Washita w 1836 z Kiowa, w wyniku której zginęło 48 czejeńskich wojowników ze społeczeństwa Cięciwy.

Latem 1838 r. wielu Cheyenne i Arapaho zaatakowało obóz Kiowa i Komanczów wzdłuż Wolf Creek w Oklahomie, powodując ciężkie straty z obu stron.

Konflikt z Komanczami, Kiowa i Plains (Kiowa) Apacze zakończył się w 1840 roku, kiedy plemiona zawarły ze sobą sojusz.

Nowy sojusz pozwolił Czejenom wejść do Llano Estacado w Teksasie i Oklahomie oraz w północno-wschodnim Nowym Meksyku, by polować na Bizony i handlować.

Ich ekspansja na południu i sojusz z Kiowa doprowadziły do ich pierwszego najazdu na hiszpański Meksyk w 1853 r.
Nalot zakończył się katastrofą z silnym oporem meksykańskich lansjerów, w wyniku czego wszyscy żołnierze z wyjątkiem trzech zginęli.

Na północy Cheyenne zawarli silny sojusz z Lakota (Siuksowie) (patrz: Siuksowie i Siuksowie szczep-Lakota), co pozwoliło im rozszerzyć swoje terytorium na część ich dawnych ziem wokół Gór Czarnych (Czarne Wzgórza).

Udało im się uciec przed epidemią ospy, która przetoczyła się przez równiny z białych osad w latach 1837-39, kierując się w Góry Skaliste, ale została mocno dotknięta epidemią cholery w 1849 roku.

Kontakt z Euro-Amerykanami był w większości lekki, przy większości kontaktów z udziałem górali, kupców, odkrywców, twórców traktatów i malarzy.

Wrogowie i kultura wojowników

Zobacz także: Towarzystwa wojskowe Czejenów

Podobnie jak wiele innych Indian Wielkich Równin, Czejeni byli końmi i wojownikami, którzy rozwinęli się jako utalentowani i potężni konni wojownicy.

Wojownik był postrzegany przez ludzi nie jako twórca wojny, ale jako obrońca, żywiciel i przywódca.
Wojownicy zdobyli rangę w społeczeństwie Czejenów, wykonując i gromadząc różne akty odwagi w bitwach znanych jako przewroty .
Na tytuł wodza wojennego może zdobyć każdy wojownik, który dokona wystarczającej liczby konkretnych przewrotów wymaganych do zostania wodzem wojennym.

Konkretne stowarzyszenia wojowników rozwinęła się wśród Czejenów, podobnie jak w przypadku innych narodów równinnych.
Każde społeczeństwo wybrało przywódców, którzy zaprosili tych, których uważali za wystarczająco godnych, do loży ich społeczeństwa w celu inicjacji w społeczeństwie. Często społeczeństwa miały niewielkie rywalizacje; mogą jednak współpracować jako jednostka podczas wojny z wrogiem. Społeczeństwa wojskowe odgrywały ważną rolę w rządzie Czejenów. Przywódcy społeczeństwa często byli odpowiedzialni za organizowanie polowań i rajdów, a także zapewnianie właściwej dyscypliny i egzekwowanie prawa w kraju. Każde z sześciu odrębnych stowarzyszeń wojowników Czejenów na zmianę przejmowało rolę przywódczą w kraju. Cztery oryginalne stowarzyszenia wojskowe Czejenów to Stowarzyszenie Swift Fox Society, Elk Horn Scrapper lub Crooked Lance Society, Shield Society i Bowstring Men Society. Piąte towarzystwo jest podzielone pomiędzy Crazy Dog Society i słynnych Psich Żołnierzy . Szóste stowarzyszenie to Contrary Warrior Society, najbardziej znane z tego, że cofa się do bitwy jako znak odwagi. Wszystkie sześć społeczeństw i ich różne gałęzie istnieją obecnie wśród Południowych i Północnych Narodów Czejenów. Wojownicy używali kombinacji tradycyjnej broni, takiej jak różnego rodzaju maczugi wojenne , tomahawki , łuki i strzały oraz lance, a także nietradycyjnej broni, takiej jak rewolwery, karabiny i strzelby zdobyte podczas najazdów i handlu.

Wrogowie Czejenów obejmowały Crow (Absaroka) ( Óoetaneo'o - "ludzie wron (ptak)"), Shoshone (Sósone'eo'o), Blackfeet (Mo'ôhtávehahtátaneo'o, to samo dosłowne znaczenie), / Flathead (Salish) (K?hkoestséataneo'o - "płaskogłowi ludzie"), Nez Perce ( Otaesétaneo'o - "przebili nos ludzie"), Arikara , Gros Ventre (Hestóetaneo'o - "żebracy na mięso", "gąbki" lub Môhónooneo'o - dosł. "harcerstwo na wszystkich"), Assiniboine i Plains Cree (Vóhkoohétaneo'o - "króliki") na północ i zachód od terytorium Cheyenne.

Z pomocą Strzał Medycznych (Mahutów) plemię Cheyenne zmasakrowało obóz Wron (patrz: Crow (Absaroka)) w 1820 roku.

Na wschód od Cheyenne Terytorium walczyli z Siuksami , Pawnee (Ho'néhetaneo'o - "Wilk" ludzi, ewentualnie adaptacyjna z Skiri / Skidi Pawnee lub Wolfa Pawnee), Ponca (Onéhao'o), Kaw (Kansa) (Oo'kóhtâxétaneo'o - "ludzie obciętych włosów"), Iowa , Ho-Chunk i Omaha (Onehao'o).

Czejeni stracili Strzały Lekarskie podczas ataku na obóz myśliwski Pawnee około 1830 roku.

Na południe od terytorium Czejenów walczyli z Kiowa (Vétapâhaetó'eo'o - "tłuste drewno"), Komanczami (Šé'šenovotsétaneo' o - "ludzie-węży"(Mo'?htávehetaneo'o - "czarni (oskórowani) ludzie"), Plains (Kiowa) Apacze (M?htséheonetaneo'o - "zajęci.comp-ludzie"), Osage (Oo'kóhtâxétaneo'o - "ludzie obciętych włosów"), ludzie Wichita , różne plemiona Apaczów i Navajo (Hotamó'keeho - "Indianie z zachodu"; zbiorcza nazwa plemion południowo-zachodniego i Wielkiej Kotliny).

Wielu wrogów, z którymi walczyli Cheyenne, było spotykanych tylko okazjonalnie, na przykład podczas dalekich rajdów lub polowań.
Niektórzy z ich wrogów, zwłaszcza ludy Indian ze wschodnich wielkich równin, takie jak Pawnee i Osage, działali jako indiańscy zwiadowcy dla armii amerykańskiej, zapewniając żołnierzom amerykańskim cenne umiejętności śledzenia i informacje dotyczące zwyczajów i strategii bojowych Czejenów.

Niektórzy z ich wrogów, tacy jak Lakota (Siuksowie), stali się później ich silnymi sojusznikami, pomagając Czejenom w walce przeciwko Armii Stanów Zjednoczonych podczas Wojny Czerwonej Chmury lat 1866-1868 i Wielkiej Wojny Siuksów w 1876 roku .

Komancze, Kiowa i Plains (Kiowa) Apacze stali się sojusznikami Czejenów pod koniec Indiańskich wojen na południowych równinach, walcząc razem podczas konfliktów, takich jak Wojna o rzekę Czerwoną (1874-1875).

Związek z Arapaho

Dalsze informacje: Plemię Arapaho

Lud Cheyenne i Arapaho zawiązał sojusz około 1811 roku, który pomógł im rozszerzyć swoje terytoria i wzmocnić swoją obecność na równinach.

Podobnie jak czejeński, język arapaho należy do grupy algonkińskiej, chociaż oba języki nie są wzajemnie zrozumiałe.

Arapaho pozostali silnymi sojusznikami z Czejenami i pomogli im walczyć u boku Siuksów podczas Wojny Czerwonej Chmury i Wielkiej Wojny Siuksów w 1876 roku, znanej również powszechnie jako Wojna o Góry Czarne .

Na południowych równinach Arapaho i Cheyenne sprzymierzyli się z Komanczami, Kiowa i Plains (Kiowa) Apacze, aby walczyć z najeźdźcami i żołnierzami amerykańskimi.

Arapaho byli obecni z Cheyenne podczas Masakry Sand Creek (1864) kiedy pokojowy obóz złożony głównie z kobiet, dzieci i osób starszych został zaatakowany i zmasakrowany przez amerykańskich żołnierzy.

Obie główne dywizje Czejenów, Czejenów Północnych i Czejenów Południowych były sojusznikami Arapaho, którzy podobnie jak Czejenów dzielą się na dywizje północne i południowe. Południowe Cheyenne i Southern Arapaho zostały przydzielone do tego samego rezerwatu na terytorium Indian Oklahoma i pozostały razem jako federalnie uznane plemiona Cheyenne i Arapaho po tym, jak rezerwat został otwarty dla osadnictwa amerykańskiego i do czasów współczesnych.

Północne Arapaho miały otrzymać rezerwację własną lub dzielić rezerwację z Czejenem, jednak rząd nie zapewnił im żadnej i umieścił je na już ustanowionych Rezerwat Indian Wind River w Wyoming z dawnymi wrogami Shoshone .

Traktat z 1825 r.

Latem 1825 plemię odwiedziła w górnym stanie Missouri amerykańska komisja traktatowa składająca się z generała Henry'ego Atkinsona i indyjskiego agenta Benjamina O'Fallon, w towarzystwie eskorty wojskowej składającej się z 476 ludzi.
Generał Atkinson i jego kolega komisarz opuścili Fort Atkinson 16 maja 1825 r.
Wznosząc się na Missouri, negocjowali traktaty o przyjaźni i handlu z plemionami z górnego stanu Missouri, w tym z Arikara , Cheyenne, Crow (Absaroka) , Mandan , Ponca i kilka zespołów Siuksów.
W tym czasie Stany Zjednoczone miały rywalizację w górnym Missouri z Brytyjczykami kupcy, którzy przybyli na południe z Kanady .

Traktaty uznawały, że plemiona mieszkały w Stanach Zjednoczonych, ślubowały wieczną przyjaźń między USA a plemionami, a uznając prawo Stanów Zjednoczonych do regulowania handlu, plemiona obiecały kontaktować się tylko z licencjonowanymi kupcami.
Plemiona zgodziły się zrzec się prywatnego odwetu za obrażenia i zwrócić skradzione konie lub inne dobra lub zrekompensować właścicielowi.
Wysiłki komisji mające na celu skontaktowanie się z Czarną Stopą (Blackfeet) i Assiniboine zakończyły się niepowodzeniem.
Podczas powrotu do Fort Atkinson w Council Bluff w Nebrasce komisja przeprowadziła udane negocjacje z Oto (Otoe) , Pawnee i Omaha .

Skutki Szlaku Emigracyjnego

Wzmożony ruch emigrantów wzdłuż pokrewnych szlaków Oregonu , Mormonu i Kalifornii , począwszy od wczesnych lat czterdziestych XIX wieku, nasilił konkurencję z rdzennymi Amerykanami o ograniczone zasoby wody i zwierzyny łownej na suchych obszarach.

Wraz z wyczerpywaniem się zasobów na szlakach, Czejeni coraz bardziej dzielili się na Czejenów Północnych i Czejenów Południowych, gdzie mogli mieć odpowiednie terytorium do utrzymania się.

Podczas kalifornijskiej gorączki złota emigranci przywieźli cholerę . Rozprzestrzenił się w obozach górniczych i na drogach wodnych z powodu złych warunków sanitarnych. Choroba była na ogół główną przyczyną śmierci emigrantów, z których około jedna dziesiąta zmarła podczas podróży.

Być może z powodu kupców epidemia cholery dotarła do Indian z równin w 1849 roku, powodując poważne straty w ludziach latem tego roku. Historycy szacują, że zginęło około 2000 Cheyenne, połowa do dwóch trzecich ich populacji. Spore straty poniosły także inne plemiona, co osłabiło ich struktury społeczne. Być może z powodu poważnych strat handlowych w sezonie 1849 Fort Benta został opuszczony i spalony.


Terytorium traktatowe Arapaho i Cheyenne z 1851 roku. (obszar 426 i 477). Obszar 477 to rezerwat ustanowiony traktatem z Fort Wise z 18 lutego 1861 roku.
(kliknij aby powiekszyć)

Traktat Fort Laramie z 1851 r.

W 1846 roku Thomas Fitzpatrick został mianowany agentem US Indian dla górnego Arkansas i rzeki Platte . Jego wysiłki, aby negocjować z Północnej w Cheyenne, Arapaho i innych plemion doprowadziły do wielkiej rady w Fort Laramie w 1851 roku traktaty zostały wynegocjowane przez komisję składającą się z Fitzpatrick i David Dawson Mitchell, USA Inspektora do Spraw Indian , z Indian z północne równiny .

Aby ograniczyć wojny międzyplemienne na Równinach, urzędnicy rządowi "przydzielili" terytoria każdemu plemieniu i kazali im zobowiązać się do wzajemnego pokoju. Ponadto rząd zapewnił pozwolenie na budowę i utrzymanie dróg dla Europejczyków i handlowców przez kraj indiański na równinach, takich jak Szlak Emigrantów i Szlak Santa Fe , a także na utrzymanie fortów, aby ich strzec. Plemiona otrzymały rekompensatę w postaci gotówki i zapasów za takie wkroczenie na ich terytoria. Traktat Laramie Fort 1851 potwierdził terytorium Cheyenne i Arapaho na Great Plains między Platte Północneji Arkansas. Terytorium to obejmowało to, co jest obecnie Kolorado, na wschód od Front Range of the Rockies i na północ od rzeki Arkansas; Wyoming i Nebraska , na południe od rzeki North Platte; i ekstremalne zachodnie Kansas .


Cheyenne wojownik Alights on the Cloud w swojej zbroi. Został zneutralizowany podczas ataku na obóz myśliwski Pawnee w 1852 r.

Karna wyprawa amerykańska z 1857 r.

W kwietniu 1856 r. incydent na moście Platte River (w pobliżu dzisiejszego Casper w stanie Wyoming ) doprowadził do zranienia czejeńskiego wojownika. Wrócił do Cheyenne na równinach. Latem 1856 roku Indianie zaatakowali podróżnych na Szlaku Emigrantów w pobliżu Fortu Kearny. W odwecie kawaleria amerykańska zaatakowała obóz Czejenów na Wielkiej Wyspie w Nebrasce . Zabili dziesięciu czejeńskich wojowników i zranili ośmiu lub więcej.

Partie czejeńskie zaatakowały co najmniej trzy partie osadników emigrantów przed powrotem nad rzekę Republikańską . Indyjski agent w Fort Laramie negocjował z Czejenami zmniejszenie wrogości, ale sekretarz wojny nakazał 1. pułkowi kawalerii (1855) przeprowadzenie ekspedycji karnej pod dowództwem pułkownika Edwina V. Sumnera . Wyruszył przeciwko Cheyenne wiosną 1857 roku. Major John Sedgwick poprowadził część ekspedycji w górę rzeki Arkansas i przez Fountain Creek do rzeki South Platte. Dowództwo Sumnera poszło na zachód wzdłuż North Platte do Fortu Laramie, a następnie wzdłuż Front Range do South Platte. Połączone siły 400 żołnierzy ruszyły na wschód przez równiny w poszukiwaniu Cheyenne.

Pod wpływem szamana Białego Byka (zwanego również Lodem) i Siwego Broda (zwanego również Ciemnym), Czejeni wyruszyli do bitwy, wierząc, że silna duchowa medycyna zapobiegnie strzelaniu z karabinów żołnierzy. Powiedziano im, że jeśli zanurzy ręce w pobliskiej wiosce, wystarczy podnieść ręce, aby odeprzeć kule armii. Z podniesionymi rękami Cheyenne otoczył nacierające wojska, gdy zbliżały się do rzeki Salomona . Sumner zarządził szarżę kawalerii, a oddziały szarży na szable; Cheyenne uciekł. Przy zmęczonych koniach po długich marszach, kawaleria nie mogła zaatakować więcej niż kilku Czejenów, ponieważ ich konie były świeże.

Była to pierwsza bitwa, którą Czejeni stoczyli z armią amerykańską. Straty po obu stronach były nieliczne; JEB Stuart , wówczas młody porucznik, został postrzelony w pierś podczas ataku szablą na czejeńskiego wojownika. Żołnierze szli dalej, a dwa dni później spalili pospiesznie opuszczony obóz Cheyenne; zniszczyli chaty i zimową dostawę mięsa Bizonów.

Sumner udał się do Bent's Fort . Aby ukarać Czejenów, rozdał ich renty Arapaho. Zamierzał podjąć dalsze działania karne, ale armia kazała mu udać się do Utah z powodu wybuchu konfliktów z mormonami (to byłoby znane jako wojna w Utah ). Cheyenne przeniósł się poniżej Arkansas do kraju Kiowa i Komanczów.
Jesienią Północni Czejeni powrócili do swojego kraju na północ od Platte.

Gorączka złota Pike's Peak Gold Rush

Począwszy od 1859 roku, wraz z gorączką złota w Kolorado , europejsko-amerykańscy osadnicy przenieśli się na ziemie zarezerwowane dla Czejenów i innych Indian z Równin. Podróże znacznie wzrosły wzdłuż Emigrant Trail wzdłuż South Platte River, a niektórzy emigranci zatrzymali się przed udaniem się do Kalifornii. Przez kilka lat panował pokój między osadnikami a Indianami. Jedyne konflikty były związane z endemiczną wojną między Czejenami i Arapaho na równinach i plemieniem Ute w górach.

Negocjacje USA z Wodzem Black Kettle i innymi Cheyenne na rzecz pokoju zaowocowały traktatem z Fort Wise : ustanowiono mały rezerwat dla Cheyenne w południowo-wschodnim Kolorado w zamian za terytorium uzgodnione w traktacie Fort Laramie z 1851 roku. Wielu Czejenów nie podpisało traktatu, a oni nadal żyli i polowali na swoich tradycyjnych terenach w Smokey Hill i basenach republikańskich, między Arkansas a South Platte, gdzie było mnóstwo Bizonów.


Tępy nóż (Dull Knife) [Morning Star] ( Cheyenne : Vóóhéhéve lub Lakota (Siuksowie) : Tamílapéšni ), wódz Północnego Cheyenne w Bitwie pod Little Bighorn (1876)

Wysiłki zmierzające do zawarcia szerszego pokoju trwały, ale wiosną 1864 r. John Evans , gubernator Terytorium Kolorado, i John Chivington, dowódca Colorado Volunteers, obywatelskiej milicji , rozpoczęli serię ataków na Indian biwakujących lub polujących na równinach. .

Zabili każdego Indianina w zasięgu wzroku i rozpoczęli Wojnę w Kolorado (1864-1865).
Wybuchły ogólne działania wojenne i Indianie dokonali wielu nalotów na szlaku wzdłuż South Platte, od którego Denver zależało na zaopatrzenie. Wojsko zamknęło drogę od 15 sierpnia do 24 września 1864 r.

29 listopada 1864 r. milicja z Kolorado zaatakowała obóz Cheyenne i Arapaho pod dowództwem Chief Black Kettle , chociaż wywiesiła flagę rozejmu i zasygnalizowała swoją lojalność wobec rządu USA.

Masakra Sand Creek (1864) , jak to stało się znane, spowodowało śmierć między 150 a 200 nieuzbrojonych Cheyenne, głównie kobiet i dzieci. Ci, którzy przeżyli, uciekli na północny wschód i dołączyli do obozów Czejenów na Smokey Hill i rzekach Republikańskich. Tam wojownicy palili fajkę wojenną, przekazując ją z obozu do obozu wśród Siuksów, Czejenów i Arapaho.

W styczniu 1865 zaplanowali i przeprowadzili atak z około 1000 wojownikami na Camp Rankin, stację sceniczną i fort w Julesburgu .
Indianie dokonali licznych najazdów wzdłuż Platy Południowej, zarówno na wschód, jak i na zachód od Julesburga, i ponownie najechali fort na początku lutego. Złapali dużo łupów i zabili wielu europejskich Amerykanów. Większość Indian przeniosła się na północ do Nebraski w drodze do Black Hills i Powder River.

(Patrz: Bitwa pod Julesburgiem , Bitwa o Błotne Źródła , Bitwa nad Rush Creek , Wyprawa na Rzekę Powder (1865), Bitwa o Most Platte )
Battle of Julesburg (1865), Battle of Mud Springs (1865), Battle of Rush Creek (1865), Wyprawa nad Rzekę Powder (1865), Battle of Platte Bridge (1865)

Black Kettle nadal pragnął pokoju i nie przyłączył się do drugiego najazdu ani do planu udania się na północ do kraju Powder River. Opuścił duży obóz i wrócił z 80 lożami swoich współplemieńców nad rzekę Arkansas, gdzie zamierzał szukać pokoju z USA.


Wódz Black Kettle Cheyenne, orędownik pokoju wśród swojego ludu.

Bitwa nad rzeką Washita

Zobacz: Bitwa nad Rzeką Washita 1868

Cztery lata później, 27 listopada 1868 roku, George Armstrong Custer i jego żołnierze zaatakowali oddział Wodza Black Kettle w Bitwie nad Rzeką Washita 1868

Chociaż jego grupa obozowała w określonym rezerwacie, zgodnie z rozkazami rządu, niektórzy z jej członków byli powiązani z najazdami na Kansas przez grupy działające poza Terytorium Indiańskim (Oklahoma).

Custer twierdził, że zabito 103 czejeńskich "wojowników" i nieokreśloną liczbę kobiet i dzieci, podczas gdy różni czejeńscy informatorzy wymienili od 11 do 18 mężczyzn (w większości 10 Cheyenne, 2 Arapaho, 1 meksykański handlarz) oraz od 17 do 25 kobiet i dzieci zabitych w wiosce .

Istnieją sprzeczne twierdzenia, czy oddział był wrogi czy przyjacielski.
Historycy uważają, że Wódz Black Kettle, szef zespołu, nie był częścią partii wojennej, ale partii pokojowej w narodzie Cheyenne.
Ale nie miał absolutnej władzy nad członkami swojego zespołu i europejscy Amerykanie tego nie rozumieli.
Kiedy młodsi członkowie zespołu brali udział w rajdach, Europejscy Amerykanie obwiniali cały zespół za incydenty i ofiary.

Ekspedycja Bighorn

Zobacz: Wyprawa Big Horn (1876)

Ekspedycja Bighorn, była operacją wojskową Armii Stanów Zjednoczonych przeciwko Indianom Lakota (Siuksowie) i Czejenom na Terytorium Wyoming i Terytorium Montany.

Chociaż żołnierze zniszczyli jedną wioskę Północnych Czejenów i Oglala Lakota (Siuksowie) podczas Bitwy nad Powder River (1876) , wyprawa wzmocniła opór Lakotów Sioux i Północnych Czejenów przeciwko próbie zmuszenia ich przez Stany Zjednoczone do sprzedaży Black Hills [Góry Czarne (Czarne Wzgórza)] i zamieszkania w rezerwacie, co zapoczątkowało Wielką Wojna Siuksów [Wojna o Góry Czarne] (1876-1877)

Bitwa pod Little Bighorn

Północni Cheyenne walczyli w bitwie pod Little Bighorn , która miała miejsce 25 czerwca 1876 roku. Cheyenne, wraz z Lakotami (Siuksami), innymi wojownikami Siuksów i małą grupą Arapaho , zabił generała George'a Armstronga Custera i znaczną część jego 7 pułku kawalerii kontyngent żołnierzy.

Historycy szacują, że populacja obozowiska Cheyenne, Lakota (Siuksowie) i Arapaho wzdłuż rzeki Little Bighorn wynosiła około 10 000, co czyni je jednym z największych zgromadzeń rdzennych Amerykanów w Ameryce Północnej w czasach przed rezerwacją.

Wieści o wydarzeniu rozeszły się po Stanach Zjednoczonych i dotarły do Waszyngtonu, kiedy kraj obchodził stulecie. Publiczna reakcja wywołała oburzenie na Czejenów.


Mały Kojot (Mały Wilk) i Gwiazda Poranna (Tępy Nóż) , wodzowie Północnej Cheyenne

Exodus Północnych Czejenów

Główne artykuły: Exodus Północnych Czejenów (1878-1879) i tragedia w Fort Robinson

Po Bitwie pod Little Bighorn (Battle of the Little Bighorn 1876) armia amerykańska nasiliła próby pokonania Czejenów.

W 1879 roku, po Walce z Wodzem Tępym Nożem (Battle of Red Fork) (Dull Knife Fight) , kiedy Szalony Koń (Crazy Horse) poddał się w Fort Robinson , kilku czejeńskich wodzów i ich ludzie również się poddali.
Były to Dull Knife (Wódz Tępy Nóż) , Standing Elk i Wild Hog z około 130 Cheyenne.

Później w tym samym roku Two Moons poddał się w Fort Keogh z 300 Cheyenne.

Cheyenne chciał i spodziewał się mieszkać w rezerwacie z Siuksami zgodnie z traktatem z Fort Laramie z 29 kwietnia 1868 , który podpisali zarówno Dull Knife, jak i Czejeński Wódz Little Wolf.

W ramach zwiększenia liczebności wojsk USA po bitwie pod Little Bighorn, armia przeniosła pułkownika Ranalda S. Mackenziego i jego Czwartą Kawalerię do Departamentu Platte. Stacjonując początkowo w Camp Robinson , tworzyli rdzeń wyprawy Powder River.

Wyruszył w październiku 1876, aby zlokalizować północne wioski Czejenów. 25 listopada 1876 r. jego kolumna odkryła i pokonała wioskę Północne Cheyenne w walce z tępym nożem na terytorium Wyoming. Po tym, jak żołnierze zniszczyli loże i zapasy oraz skonfiskowali konie, Północni Czejeni szybko się poddali. Mieli nadzieję, że pozostaną z Siuksami na północy, ale Stany Zjednoczone zmusiły ich do zlokalizowania wraz z Południowymi Czejenami ich rezerwatu na Terytorium Indiańskim. Po trudnej radzie Północni Czejeni w końcu zgodzili się udać na południe.

Kiedy Północni Czejeni przybyli na terytorium Indii, warunki były bardzo trudne: racje żywnościowe były niewystarczające, w pobliżu rezerwatu nie było Bizonów, a według kilku źródeł wśród ludzi panowała malaria . 9 września 1878 r. część Północnej Cheyenne, dowodzona przez Little Wolfa i Dull Knife, rozpoczęła wędrówkę z powrotem na północ . Po dotarciu do obszaru północnego rozdzieliły się na dwa pasma. Kierowani przez Dull Knife (głównie kobiety, dzieci i starsi) poddali się i zostali zabrani do Fort Robinson, gdzie późniejsze wydarzenia stały się znane jako Tragedia w Fort Robinson (1878) .

Grupie Dull Knife najpierw zaoferowano jedzenie i drewno na opał, a następnie, po półtora tygodnia, kazano im wrócić na terytorium Indii.
Kiedy odmówili, zostali zamknięci w drewnianych barakach bez jedzenia, wody i drewna na opał na cztery dni. Większość z nich uciekła w temperaturze około czterdziestu stopni poniżej zera 9 stycznia 1879 r., ale wszyscy zostali schwytani lub zabici.
Ostatecznie Stany Zjednoczone zmusiły Północnych Czejenów do rezerwatu w południowej Montanie.


Więźniowie Cheyenne w Kansas uczestniczący w ucieczce na północ. Od lewej do prawej: Splątane włosy, Dziki wieprz, Silna lewa ręka, George Reynolds (tłumacz), Stary Wrona, Hałaśliwy Wędrowiec, Jeżozwierz i Kowal. Wszyscy więźniowie zostali zwolnieni z zarzutów.

Rezerwat Indian Północnych Cheyenne

Główny artykuł: Rezerwat Indian Czejenów Północnych

Cheyenne, który podróżował do Fort Keogh (dzisiejsze Miles City, Montana ), w tym Little Wolf, osiedlił się w pobliżu fortu. Wielu Czejenów pracowało w armii jako zwiadowcy. Zwiadowcy Czejenów odegrali kluczową rolę w pomocy armii w odnalezieniu wodza Josepha i jego bandy Nez Percé w północnej Montanie. Fort Keogh stał się miejscem postoju i spotkań dla Północnych Czejenów. Wiele rodzin zaczęło migrować na południe do obszaru zlewni rzeki Tongue , gdzie założyły domy.


White Buffalo, wódz Północnych Czejenów, który otrzymał stopień sierżanta w armii Stanów Zjednoczonych.

Stany Zjednoczone ustanowiły Rezerwat Indian Tongue River, obecnie nazywany Rezerwatem Indian Północnej Cheyenne , o powierzchni 371 200 akrów (1 502 km 2 ) na mocy zarządzenia prezydenta Chestera A. Arthura z 16 listopada 1884 roku. Język rzeki. Zachodnią granicę stanowi rezerwat Indian Crow (Absaroka) . 19 marca 1900 r. prezydent William McKinley rozszerzył rezerwat na zachodni brzeg rzeki Tongue, zajmując łącznie 444 157 akrów (1797 km 2 ). Ci, którzy osiedlili się na wschód od rzeki Tongue, zostali przeniesieni na zachód od rzeki.

Północni Czejeni, którzy dzielili ziemię Lakota (Siuksów) w rezerwacie Indian Pine Ridge, mogli wreszcie powrócić do rzeki Tongue we własnym rezerwacie. Wraz z Lakotami (Siuksami) i Apaczami, Czejeni byli ostatnimi narodami, które zostały ujarzmione i umieszczone w rezerwatach.
(Plemię Seminole z Florydy nigdy nie zawarło traktatu z rządem USA.)


Mapa rezerwatów indyjskich w stanie Montana, w tym rezerwat Northern Cheyenne.