Kampania Tonto Basin
(Wojna Yavapai (1871-1875)

Zobacz także inne artykuły dotyczące Wojny i ludu Yavapai: (w budowie)
 | Apacze | Wojny Apaczów | Yavapai | Wojna Yavapai (1861-1875) | Papagos (Tohono O'odham) | Yuma (Quechan) | Mohave | Pima (Akimel O'odham) | Maricopa | Tonto Apacze |

Kampania Tonto Basin
(Wojna Yavapai (1871-1875)

Wojna Yavapai

była konfliktem zbrojnym w USA od 1871 do 1875 roku przeciwko Yavapai i Apaczom Zachodnim (w tym Tonto Apaczom) z Arizony

Rozpoczęła się po Masakrze Camp Grant (1871) 28 kwietnia 1871 roku, w której prawie 150 Apaczów Pinal i Aravaipa zostało zamordowanych przez wojowników Papagos (Tohono O'odham), osadników meksykańskich i osadników amerykańskich.

Ratowanie porucznika Charlesa Kinga przez sierżanta Bernarda Taylora podczas bitwy pod Sunset Pass w 1874 roku.

Niektórzy z ocalałych uciekli na północ do Kotliny Tonto, aby szukać ochrony u swoich sojuszników Yavapai i Tonto.
Stamtąd nastąpiła seria kampanii Armii USA pod dowództwem generała George Crooka, aby przywrócić tubylców do systemu rezerwatów.

Konfliktu nie należy mylić z Wojną Chiricahua (1821-1886), która toczyła się głównie między Amerykanami a wojownikami Indian ze Szczepu Chiricahua Wodza Cochise w latach 1860-1873.

W grudniu 1872 roku pułkownik George Crook użył Zwiadowców Apaczów, aby znaleźć jaskinię w pobliżu kanionu rzeki Salt River, która była używana przez Guwevkabaya jako kryjówka, z której mogli przeprowadzać ataki na białych osadników.

28 grudnia, w towarzystwie 100 zwiadowców Pima, kapitan William Brown poprowadził 120 ludzi Crooka do Oblężenia jaskini (Battle_of_Salt_River_Canyon 1872).
110 Kwevkepaya zostało uwięzionych w jaskini, gdy Brown nakazał żołnierzom strzelać w dach jaskini, powodując deszcz odłamków skał i ołowianych odłamków na Guwevkabaya. Nie mając dokąd pójść, oblężeni zebrali się wokół wejścia do jaskini, gdzie żołnierze (w towarzystwie Crooka) zrzucali na nich głazy z góry, zabijając 76 osób z grupy.

Ocalałych zabrano do Camp Grant jako więźniów. Yavapai byli tak zdemoralizowani tymi i innymi działaniami Crooka, że poddali się w Camp Verde (przemianowanym na Fort McDowell) 6 kwietnia 1873 r.
Był to początek kampanii w Kotlinie Tonto.

Jaskinia Szkieletów

W 1925 roku grupa Yavapai z rezerwatu Fort McDowell wraz z szeryfem hrabstwa Maricopa zebrała kości z jaskini, wówczas nazywanej Skeleton Cave, i pochowała je na cmentarzu Fort McDowell