zdjęcie Winnetou tarcza amulet szklarski t.1 tyl Współczesna grafikaPolowanie na bizony Popularna animacja indianina

Wikipedia
 |
Geografia Indian USA | Plemiona Indian USA | Historia Indian | Kultura i religia Indian | Wojny Indian |

Plemiona Indian USA
Najważniejsze:  | Apacze (Szczepy: Chiricahua (w tym Apacze Mimbrenos), Jicarilla, Lipan, Mescalero (w tym Salinero Apacze), Plains (Kiowa) Apacze, Apache Zachodni (w tym Tonto Apacze)) | Komancze | Kiowa | Siuksowie, (Szczepy: Lakota, Dakota, Nakota) | Czejenowie | Arapaho | Pawnee | Plemiona Wielkich Równin |

Sławni Wodzowie i Wojownicy Indian

Juh
(Wódz Apaczów)

Zobacz też: | Plemię Apaczów | Wojny Apaczów | Apaczeria | Llano Estacado | Bizony | Góry Czarne; (Black Hills) | Seven Cities of Gold (Cibola) | Quivira | Kultura Rzeki Dismal (Apacze) | Kolonialny Koń Hiszpański | Black Range | Sierra Diablo |


Juh (Wódz Apaczów)

Juh (znany również jako Ju, Ho, Whoa i czasami Who, ok. 1825 - wrzesień/październik 1883)
był wojownikiem i przywódcą lokalnej Grupy Janeros z bandy Ndéndai (lub Nednhi) Plemienia Apaczów ze Szczepu Chiricahua .

Przed latami 70. XIX wieku Juh był nieznany na terenach kontrolowanych przez Stany Zjednoczone.

Brał udział w wielu wojnach razem z przywódcą Grupy Tchihende Wodzem Mangas Coloradas i przywódcą Grupy Tsokanende Wodzem Cochise, a szczególnie blisko był z przywódcą Grupy Bedonkohe di-yin Wodzem Geronimo ; dorastali razem, mimo że należeli do różnych band.

Jego imię podobno oznaczało "On widzi naprzód" lub "Długa szyja". Był również znany jako Tan-D?n-B?l-No-Jui - "Przynosi ze sobą wiele rzeczy" lub Ya-Natch-Cln - "Widzieć daleko".

Życie

Obszar występowania Bandy Janeros Nednhi znajdował się zwykle na odludziu w Sierra Madre Occidental (nazywanej przez Apaczów "Blue Mountains") w północnym Meksyku, dlatego prawdopodobnie nazywali siebie Dzilthdaklizhéndé - "Blue Mountain People".

Stanowili północną lokalną Grupę Nednhi i żyli od Gór Animas i Gór Florida w południowo-zachodnim Nowym Meksyku na południe do Sierra del Tigre, Sierra San Luis, Sierra de Carcay, Sierra de Boca Grande, na zachód za Rzeką Aros do Bavispe (pochodzącego od słowa języka Opata Bavipa- "miejsce, gdzie rzeka zmienia kierunek") w północno-wschodniej Sonorze i na wschód wzdłuż Rzeki Janos i Rzeki Casas Grandes w kierunku Jeziora Guzmán w północnej części Kotliny Guzmán  w północno-zachodnim Chihuahua. Nazwano ich Janeros na cześć Presidio i miasteczka Janos w północnym Chihuahua, z którym zazwyczaj utrzymywali pokojowe stosunki i z którym handlowali towarami (często kradzionymi w sąsiedniej Sonorze).

Większość opisów skupiała się na tym, że był bardzo dużym i krępym mężczyzną. Miał ponad sześć stóp wzrostu i ważył 225 funtów.

Juh był naturalnym przywódcą i miał skłonność do jąkania się. Z tego powodu Geronimo często pełnił rolę pośrednika dla słów Juha.

Niektóre źródła podają, że był kuzynem Geronimo. Poślubił Ishton, siostrę Geronimo, i miał z nią syna, który później był znany jako "Asa" Daklugie".
Miał również dwóch synów o imionach Delzhinne i Daklegon.

Historycy uważają, że Juh zaplanował i przeprowadził atak w 1871 roku, w którym zginął porucznik Howard Bass Cushing , w górach Whetstone w południowej Arizonie.

Znany wojownik armii USA, Cushing wygłaszał pogardliwe komentarze na temat Cochise'a, które obrażały wrażliwość Apaczów, i nieustannie ścigał Apaczów (w szczególności Cochise'a) w południowej Arizonie i północnej Sonorze. W tym samym czasie Cushing stał się przedmiotem uwagi Juha. Zasadzka i walka, w której zginął, mogły mieć na celu nauczenie go czegoś. W tamtym czasie powszechnie uważano, że sam Cochise był odpowiedzialny za planowanie i przeprowadzenie bitwy, ale opis przywódcy Apaczów nie zgadza się z relacjami naocznych świadków, w tym z obserwacją, że przywódca Apaczów niewiele mówił, ale kierował swoimi wojownikami za pomocą gestów i sygnałów ręcznych podczas bitwy. Przywódcą Apaczów najbardziej odpowiadającym opisowi fizycznemu i behawioralnemu był Juh. Dan Thrapp poczynił tę obserwację w swojej książce The Conquest of Apacheria. Później fakt ten potwierdził Asa Daklugie (syn Juha) w książce Eve Ball (1980) o Chiricahuas, Indeh.

Śmierć

Juh zmarł 21 września 1883 r. podczas próby przekroczenia Rzeki Aros w pobliżu Casas Grandes w Chihuahua. Opisy jego śmierci są różne, a niektóre współczesne źródła sceptycznie podchodziły do doniesień, twierdząc, że "według meldunków wódz Apaczów Juh został ponownie zabity". Jedna z wersji głosi, że był pijany i spadł z konia, łamiąc sobie kark. Jego syn Asa Daklugie powiedział, że nie był pijany, ale po wymianie amunicji z Casas Grandes dostał zawału serca, w wyniku czego spadł z konia i zmarł, zanim przybył lekarz, aby mu pomóc. Inne źródła i lokalne opowieści twierdzą, że Juh śmiertelnie wpadł do rzeki, próbując skoczyć z klifu swoim koniem.

Po jego śmierci Mangus (syn Mangasa Coloradasa, który przeżył) opiekował się rodziną i był ostatnim wodzem Apaczów, który się poddał. Juh został pochowany przez swoich synów i grupę na brzegu rzeki.

Odniesienia

  1. Kraft, Louis (2000). - Gatewood i Geronimo . - Albuquerque: Uniwersytet Nowego Meksyku. - s. 4. -ISBN 978-0-8263-2129-9
  2. Roberts, David. (1993) Once They Moved Like the Wind. Nowy Jork: Simon & Schuster. ISBN 0-671-70221-1. s.62-3.
  3. ostatni Apacze walczyli w Sierra del Tigre z siłami meksykańskimi i amerykańskimi w latach 30. XX wieku.
  4. ^ Roberts str.63
  5. ^ Roberts str. 62
  6. ^ Kraft, str. 5
  7. Utley, Robert M. (27 listopada 2012). Geronimo. Yale University Press. s. 1680-1681. ISBN978-0-300-18900-1
  8. Thrapp, Dan L.(1988). Podbój Apacherii . - Norman i Londyn: University of Oklahoma Press. - P.77. - ISBN 0-8061-1286-7
  9. Roberts str. 62
  10. Sacramento daily record-union. (Sacramento [Kalifornia]), 04 października 1883. Chronicling America: Historic American Newspapers. Lib. of Congress. <http://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/sn82014381/1883-10-04/ed-1/seq-2/ >
  11. The Daily Astorian. (Astoria, Or.), 07 listopada 1883. Chronicling America: Historic American Newspapers. Lib. of Congress. < http://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/sn96061149/1883-11-07/ed-1/seq-2/ >
  12. Thrapp, str. 291
  13. "A 140 anos de la muerte de Juh, el guerrero chiricahua de las montanas azules"