Masakra Yuma
1781
(Yuma Revolt)
Zobacz także inne
artykuły dotyczące Wojen Międzyplemiennych Indian: (w
budowie)
| Bitwa
pod Pima Butte | Druga Wojna Yuma (1853) |
Zobacz także
inne strony z Wikipedii dotyczące Plemienia Yuma: (w
budowie)
| Plemię
Yuma | Wojny
Mohave |
Plemię Mohave | Bitwa
pod Pima Butte | Masakra Yuma
(1781) |
Patrz także inne zgadnienia na
tematy Indian w epoce ekspansji Hiszpanów na terenie
płd. USA : (w budowie)
| Ekspansja
Hiszpańska | Narváez
expedition (1527-1536) | Wojny
Yaqui (1533) | Masakra
Estevanico (1539) | Bitwa
Hawikku (1540) | Potyczka Awatovi
(1540) | Wojna
Tiguex (1540-1542) | Masakra
Acoma (1599) | Rebelia
Pueblo (1680) | Plemiona Pueblo |
Masakra
Yuma (1781) | | Plemię Hopi | Plemię Zuni | Seven
Cities of Gold (Cibola) | Quivira |
Ekspedycja
Chamuscado i Rodríguez (1581-1582) | Francisco
Leyba (Leyva) Bonilla and Antonio de Humana (Umana) |
Wyprawa
Valverde (1719) | Ekspedycja
Villasur (1720) |
Zobacz także
Hiszpańscy Eksploratorzy Ameryki
Północnej (Spanish explorers of North America)
Masakra Yuma (Yuma Revolt)
była toseria ataków na Nowej Hiszpanii w 1781 roku
przez Indian Yuma
.
Szlak wytyczony przez ekspedycję Juan
Bautista de Anza w 1774 roku z Meksyku do
Południowej Kalifornii nazwano El Camino del Diablo ,
czyli Drogą Diabła. Podróż była trudna przez pustynię
Sonora.
Ciszę świtu rozdarły
krzyki wojny. Dziesiątki, może setki, wojowników
Quechan i Mohave wyskoczyły z ukrycia, pędząc na plac
ze wszystkich stron. Malowani do bitwy i wymachiwania
lancami, łukami i maczugami bojowymi, Indianie zabijali
każdego Hiszpana, jakiego mogli złapać.
Trasa z hiszpańskich osiedli prezydenckich w górnej
Sonorze do rzeki Kolorado została nazwana Camino del
Diablo (El
Camino del Diablo) , "Drogą Diabła".
Biegnąca przez najsurowsze pustynie, ta trasa była
jedynym sposobem, w jaki Hiszpanie mogli transportować
towary drogą lądową do ich osiedli w Kalifornii.
Na końcu trasy leżała jedyna przejezdna część
dolnego Kolorado, a ludzie mieszkający wokół rzeki,
Plemiona Yuma (Quechan), początkowo
połączyli się w pokojowy związek z Hiszpanami.
Plemię Yuma kontrolowało więc ważny dla
Europejczyków szlak zwany Przejściem Yuma
(ang. Yuma
Crossing).
Trasa ta nazywana także jako Drogą
Sonora, biegła od hiszpańskiego Tubac
Presidio na ówczesnym terenie hiszpańskiej Arizony
(podległej wówczas kolonialnemu,
hiszpańskiemu gubernatorowi prowincji Sonora),
a władanym przez buntownicze Plemię Pima (które
zniszczyło Presidio w Tubac podczas buntu Pima w 1751 r
[Pima Revolt
(1751)]), do hiszpańskiej górnej Kaliforni
(Alta California).
Była wówczas jedyna droga na północ z Meksyku do
Kalifornii, a więc o charakterze wybitnie strategicznym.
Historia przeprawy Yuma Crossing rozpoczęła się od
powstania dwóch masywnych granitowych wychodni na rzece
Kolorado.
Zwężenie rzeki stanowiło jedyny punkt przeprawy na
przestrzeni tysiąca mil, czyniąc z niej centralny punkt
dla historycznych plemion Patayan
, a później Quechan (Yuma).
W 1540, na długo przed tym, jak brytyjscy Europejczycy
dotknęli Plymouth Rock w 1620, europejska historia Yumy
zaczęła się tutaj wraz z przybyciem hiszpańskiego
odkrywcy Hernando
de Alarcón (Szefa morskiego oddziału Ekspedycji Francisco
Vázquez de Coronado z 1540 r.).
Dopiero po XVII i XVIII-wiecznych eksploracjach Ojców
misjonarzy Kino
i Garcés
przeprawa zaczęła być wykorzystywana przez
hiszpańskie ekspedycje Juan
Bautista de Anza i innych wzdłuż tej trasy od 1774
roku.
Pierwszy znaczący kontakt Quechan (Yuma)
z Europejczykami miał miejsce zimą 1774 roku z
hiszpańskim odkrywcą Juan
Bautista de Anza i jego grupą.
Stosunki były przyjacielskie.
Kiedy stosunki się popsuły, a Yumowie zbuntowali się w
1781 roku, zasadniczo zakończyło to osadnictwo
hiszpańskie w tym regionie, zniweczyło marzenia
budowniczych misji i ograniczyło ekspansję
Hiszpanii do Kaliforni
i poza nią.
Spis treści:
1 Tło
2 Masakra
3 Następstwa
4 Zobacz też
Tło
W marcu 1780 r. Teodoro de Croix, dowódca generalny
prowincji Nowej Hiszpanii, wydał zestaw instrukcji
dotyczących założenia dwóch nowych misji na rzece
Kolorado, aby pomóc w nawróceniu Indian Quechan,
zwanych przez Hiszpanów Yuma.
Te dwie misje, zwane również pueblo, miały być
obsadzone przez mieszaną siłę żołnierzy, osadników,
robotników i czterech misjonarzy franciszkańskich.
Chociaż instrukcje nakreślone przez Croix były
niezwykle szczegółowe, później ostro skrytykowano je
za zapewnienie niewystarczających zasobów, zwłaszcza
żołnierzy.
Jak ujął to ksiądz Diego Bringas w swoim raporcie z
lat 1796-97: "Rząd uważa,
że możliwe jest zakładanie placówek z policją,
prawem i porządkiem wśród 3000 Yumów, z siłą
zaledwie 21 żołnierzy, którzy są oddaleni o 90 mil od
wszelkiej pomocy".
Dwie misje to Purisima (Niepokalana) Concepcion, po
drugiej stronie rzeki od dzisiejszej Yumy, i Bicuner,
jakieś dziesięć mil w górę rzeki.
Wśród czterech franciszkańskich misjonarzy
przydzielonych do misji na rzece Kolorado był wybitny
badacz ziem Indian, ojciec Francisco
Garcés.
Ojciec Garces twierdził wcześniej, że projekt rzeki
Kolorado wymaga presidio lub fortu z co najmniej
pięćdziesięcioma żołnierzami, z dziesięcioma
dodatkowymi żołnierzami w każdym miejscu misji.
We wrześniu 1780 r. Garces wysłał depeszę do Croix,
ostrzegając, że Quechan (Yuma),
"już zirytowani tyloma
opóźnieniami i złymi wpływami. z każdym dniem
stawali się coraz bardziej niespokojni i nie mogli być
kontrolowani inaczej niż przemocą".
Padre oskarżył dwóch Quechan "o
podburzanie całego plemienia z tak fatalnym wpływem,
że wśród młodzieży rozeszła się już pogłoska,
że po przybyciu do Rio Colorado ojcowie i Hiszpanie
mają zostać zabici".
Dwie nowe osady nałożyły na Quechanów deprywację
gospodarczą.
Hodowla Hiszpanów dewastowała pola uprawne Plemienia
Quechan.
Dowódca wojskowy w Yumie, chorąży Santiago Yslas,
zastosował surowe metody.
Kazał wychłostać Quechanowi za zranienie konia i
umieścił w dybach Ygnacio Palmę, brata przywódcy
Quechanów Salvadora Palmy.
19 czerwca 1781 r., kiedy około dwudziestu żołnierzy
wyjechało do Kalifornii, pozostawiając tylko
dziewiętnastu żołnierzy pod dowództwem kapitana Fernando
Rivery y Moncada rozbili obóz po drugiej stronie
rzeki, Quechanowie dostrzegli, że nadarzyła się okazja
wojskowa.
Masakra
Rankiem 17 lipca 1781 r. wojownicy Quechan (Yuma)
zaatakowali osady zarówno Bicuner, jak i Purisima
Concepcion.
Zabili ponad stu hiszpańskich mężczyzn, kobiet i
dzieci, zniewolili ocalałych i zniszczyli dwie osady.
Zabili na śmierć czterech księży franciszkanów i
wrzucili do rzeki przedmioty religijne z kościoła
Purisima Concepcion. Kosztem znacznych strat wśród
Quechan, otoczyli, zaatakowali i zniszczyli siły
militarne pod dowództwem kapitana Rivery i zabili samego
Riverę.
Przywódca Quechan Salvador Palma był później widziany
w wojskowych insygniach Rivery.
Według relacji (1734-1794) Pedro
Fagesa (póżniejszego Generalnego Inspektora
hiszpańskiej Kaliforni),
który odwiedził później to miejsce i był w stanie
uwolnić 72 jeńców z 1871 roku - Powstanie 1781 w Yuma
Crossing na rzece Kolorado uszkodziło hiszpańskie
osiedla misji w Arizonie San
Pedro y San Pablo de Bicuner i Puerto
de Purísima Concepción.
Ataki z 18 lipca 1781 r. zabiły gubernatora porucznika Fernando
Rivery y Moncada, ojca misji w Arizonie , Francisco
Garcés i innych. Yuma Revolt na skrzyżowaniu i w
pueblo spowodowała śmierć około 100 Hiszpanów:
około 60 mężczyzn, 20 kobiet i 20 dzieci. Wśród
zabitych było czterech zakonników , 36 żołnierzy i 20
cywilów. Yuma wzięli również 74 jako jeńców.
Następstwa
Kapitan José
Antonio Romeu (późniejszy Gubernator hiszpańskiej Kaliforni)
został mianowany dowódcą sił odwetowych, które
zaatakowały Yuma za masakrę.
On i gubernator Felipe
de Neve zaatakowali nieuchwytnych wojowników od
września do października 1782 roku.
Siły odwetowe zabiły 108 Yumas, wzięły 85 jeńców i
odzyskały 1048 skradzionych koni.
Ale operacja nie była w stanie pokonać szlaku Yuma i
Anza Trail pozostał niedostępny.
Masakra Yuma zamknęła transport lądowy między
północnym hiszpańskim Meksykiem,
a hiszpańską Alta
California na 50 lat. To
powstrzymało imigrację Meksykanów do Alta California.
Porucznik Pacheco z żołnierzami i kawalerią z Presidio
de San Diego zbudował tam fort w 1825 i na początku
1826 roku. (Fort
Romualdo Pacheco)
Fort został zbudowany na północ od New River i na
południe od Bull Head Slough w obecnej Imperial w
Kalifornii.
Fort był używany tylko przez kilka miesięcy w 1826
roku. Pacheco wrócił do San Diego i powierzył fort
Ignacio Delgado.
26 kwietnia 1826 r. Indianie Kumeyaay
z obecnego San Sebastian zaatakowali fort.
Pacheco dowiedział się o pogłoskach o ataku i przybył
podczas ataku z posiłkami z San Diego. Pacheco i jego 25
lansjerów odparli atak. W bitwie zginęło trzech
żołnierzy, a trzech zostało rannych.
W bitwie zginęło 28 Indian. Ale teraz fort był
otoczony przez wielu wojowników Kumeyaay i Quechan.
Ogromnie przewyższający liczebnie fort został
opuszczony i wszyscy wrócili do San Diego.
Archeolodzy przeprowadzili wykopaliska w tym miejscu w
1958 roku, zanim Imperial Valley College Museum usunęło
szczątki.
W grudniu 1851 roku amerykański major Samuel
P. Heintzelman wraz z sześćdziesięcioma
żołnierzami amerykańskimi przybył do przeprawy Yuma
Crossing z San Diego.
Zbudował Fort
Yuma .
W 1852 udało mu się zakończyć działania wojenne z
Yuma i zakończyć tzw. Drugą Wojnę Yuma (1853).
Znacznie później przeprawa Yuma
Crossing stała się centralnym punktem podróży na
Dziki Zachód (Wild
West), począwszy od kalifornijskiej gorączki złota
(California
Gold Rush) w latach czterdziestych XIX wieku, po
nadejście kolei w 1877 roku i wreszcie most
Ocean-to-Ocean , który łączył wschodnie wybrzeże i
Zachodnie wybrzeże w jednej trasie lądowej.
Zaraz po wojnie meksykańsko-amerykańskiej w 1848 r.
armia amerykańska zbudowała tutaj Fort
Yuma , aby chronić podróżnych przed
najeżdżającymi okolicę Indianami. To był centralny
punkt konfliktu w Wojnie
Yuma w latach 1850-53.
W latach 1864-1890 fort i pobliskie obiekty były
główną bazą wojskową wspierającą wysiłki armii
amerykańskiej mające na celu kontrolowanie Indian na
całym południowym zachodzie.
Mniej więcej w tym samym czasie Butterfield Stage
ustanowił tutaj stację dyliżansową dla swojej
głównej linii prowadzącej ze wschodu do Kalifornii.
Zobacz także
|