SIUKSOWIE Dakota - Grupa Mdewekanton

Mdewakanton lub Mdewakantonwan (pisane również Mdewákha?thu?wa?,
a obecnie wymawiane Bdewákha?thu?wa?

to jedno z grup Szczepu Dakota (Plemienia Siuksów) Isanti (Santee ).

Ich historycznym domem jest Jezioro Mille Lacs ( jęz. Dakota Mde Wákha?/Bde Wákha?, Spirit/Mystic Lake) w środkowej Minnesocie.

Razem z Grupą Wahpekute (Wa?pékhute - "Strzelcy wśród drzew") i Wahpeton (Wa?péthu?wa?, "Wioska Liścia") tworzą tzw. Wyższą Radę Dakotów lub Santee Siouxów (Isá?yáthi - "Twórcy noży").

Obecnie ich potomkowie są członkami plemion uznanych przez rząd federalny w Minnesocie, Dakocie Południowej i Nebrasce w Stanach Zjednoczonych oraz Pierwszych Narodów w Manitobie w Kanadzie.

Historia

Mapa Nicollet z 1843 r. lokalizująca Mdewakanton

Tradycja głosi, że Mdewakanton byli wiodącym plemieniem Očhéthi Šakówi?.
Ich przodkowie mówiący językiem Siouan mogli migrować do górnego Środkowego Zachodu z dalszego południa i wschodu. Na przestrzeni lat migrowali przez dzisiejsze Ohio do Wisconsin.

Siedem plemion Siuksów utworzyło sojusz, który nazwali Oceti Sakowin lub Očhéthi Šakówi? ("Siedem Ognisk Rady"), składający się z czterech plemion Dakoty Wschodniej, dwóch plemion Dakoty Zachodniej, a także największej grupy, Lakota (często określanych jako Teton, pochodzące od Thít?u?wa? - "Mieszkańcy Równin").
W obliczu konkurencji ze strony Odżibwejów i innych plemion indiańskich z Wielkich Jezior mówiących językiem algonkińskim w XVII wieku Santee przesunęli się dalej na zachód, na tereny dzisiejszej Minnesoty.

W 1687 Greysolon du Lhut opisał swoją wizytę w "wielkiej wiosce Nadouecioux, zwanej Izatys".
Opisano ją jako znajdującą się na południowo-zachodnim brzegu jeziora o tej samej nazwie Mde Wakan [Jezioro Tajemnica/Święte], obecnie zwanego Jeziorem Mille Lacs, w północno-środkowej Minnesocie.

W tradycji legendarnej istnieje opowieść o wielkiej Bitwie pod Kathio, zwana też Bitwą pod Izatys, to ustna tradycja plemienia Ojibwe (Chippewa) opisująca bitwę stoczoną w 1750 roku pomiędzy Ojibwe i Siuksami (z Grupy Mdewakanton, Szczepu Sante Dakota) w wiosce Kathio, zwanej też Izatys, nad rzeką Rum, obok jeziora Mille Lacs

Pierwotnie termin Santee stosowano tylko do Grupy Mdewakanton, a później także do blisko spokrewnionych i sprzymierzonych z nią Indian z Grupy Wahpekute. (Ponieważ była to grupa koczownicza, nie była identyfikowana za pomocą przyrostków thu?wa? - "osadnicy" lub towan - "wioska").
Wkrótce europejscy osadnicy zaczęli stosować tę nazwę do wszystkich Grup Plemiennych Wschodniej Dakoty.

Jesienią 1837 roku Mdewakantonwan wynegocjowali umowę z rządem USA na mocy traktatu "Indian Removal", na mocy którego obiecano im prawie milion dolarów za wszystkie ich ziemie na wschód od Rzeki Missisipi, w tym wszystkie wyspy na rzece.

Malejąca populacja zwierzyny łownej z powodu Amerykańskiego handlu futrami i groźba głodu były motywacją dla Mdewakanton do podpisania traktatu.
Zapłata za ziemię nie została otrzymana w jednej kwocie. Zamiast tego traktat stanowił, że rząd zainwestuje 300 000 USD, a Mdewakanton będzie otrzymywać "rocznie, na zawsze, dochód w wysokości nie mniejszej niż pięć procent... część wspomnianych odsetek, nieprzekraczającą jednej trzeciej, która będzie przeznaczona w sposób określony przez Prezydenta". Ten fundusz dyskrecjonalny o wartości 5000 dolarów rocznie okazał się jedną z najbardziej kontrowersyjnych części traktatu, ponieważ rząd upierał się, że został on przeznaczony na programy edukacyjne dla Mdewakanton, ale przez okres piętnastu lat wydał bardzo mało pieniędzy.

Rezerwacje w USA z potomkami Mdewakanton

Mdewakantonwan tradycyjnie składał się z zdecentralizowanych wiosek prowadzonych przez różnych przywódców, a dziś utrzymują oddzielne rezerwacje z własnym rządem plemiennym.
W Stanach Zjednoczonych Mdewakanton są zaliczani do innych grup Dakotów i Yankton-Yanktonai jako Dakota

Południowa Dakota

Plemię Sioux Crow Creek w Rezerwacie indiańskim Crow Creek (Mdewakanton, Yankton, część Dolnych Yanktonai lub Hunkpatina)
Plemię Flandreau Santee Sioux w Rezerwacie indiańskim Flandreau (Mdewakanton, Grupa Wahpekute, Wahpeton)

Minnesota

Społeczność Upper Sioux - Pejuhutazizi Oyate w rezerwacie Indian Upper Sioux (Pezihutazizi w Dakocie) (Sisseton, Wahpeton, Mdewakanton)
Społeczność Indian Sioux Dolnych w rezerwacie Indian Sioux Dolnych (rezerwat plemienny Mdewankanton) (Mdewakanton, Grupa Wahpekute)
Społeczność Shakopee Mdewakanton Sioux (znana również jako: społeczność Shakopee Mdewakanton Dakota lub plemię Shakopee) w rezerwacie Indian Shakopee-Mdewakanton (Mdewakanton, Grupa Wahpekute)
Społeczność indiańska Prairie Island na Prairie Island Indian Community (Tint Winta w Dakocie) (Mdewakanton, Grupa Wahpekute)
Społeczność Mendota Mdewakanton Dakota (społeczność zamieszkała wyłącznie przez Mdewakanton, nie jest uznawana przez rząd federalny, ale stara się o uznanie w Departamencie Spraw Wewnętrznych USA)

Niektórzy przedstawiciele plemienia Mdewakanton w Minnesocie żyją wśród ludu Odżibwejów w Rezerwacie Mille Lacs jako grupa Mille Lacs Band of Mdewakanton Dakota, tworząc jeden z historycznych zespołów, które po połączeniu stały się grupą Mille Lacs Band of Ojibwe

Nebraska

Naród Santee Sioux (znany również jako Plemię Santee Sioux z Nebraski) w rezerwacie Santee Sioux (Mdewakanton, Grupa Wahpekute)

Pierwsze narody z potomkami Mdewakanton

W Kanadzie Mdewakantonowie żyją z członkami innych plemion Dakotów i Yanktonai jako ludy Dakotów :

Manitoba

Sioux Valley Dakota Nation w rezerwacie Sioux Valley Dakota Nation i rezerwacie Fishing Station 62A (Sisseton, Wahpeton, część Mdewakanton i Grupa Wahpekute)
Pierwsza nacja plemienia Birdtail Sioux w rezerwacie Birdtail Creek 57, rezerwacie Birdtail Hay Lands 57A i rezerwacie Fishing Station 62A (Mdewakanton, Grupa Wahpekute i część plemion Yanktonai)

Niektórzy mogą żyć również na terenie plemienia Pierwszych Narodów Białego Niedźwiedzia, do którego należą głównie członkowie plemion Kri Wielkich Równin, zachodnich Saulteaux i Assiniboinów

Historyczne plemiona Mdewakanton

Dywizja Wakpaatonwedan ("Ci, którzy mieszkają nad strumieniem", "Mieszkańcy nad strumieniem"; jeden z dwóch wczesnych podziałów Siouxów Mdewakanton). Mieli swoją wioskę nad strumieniem Rice w Minnesocie. W 1858 r. składała się z następujących grup: Kiyuksa, Ohanhanska, Tacanhpisapa, Anoginajin, Tintaotonwe i Oyateshicha.
- prawdziwy Wakpaatonwedan (mieszkał wzdłuż Rice Creek, Minnesota)
- Kiyuska ("łamiący zwyczaje", "łamiący zasady", mieszkali poniżej jeziora Pepin, ich główna Wioska Keoxa znajdowała się u wybrzeży dzisiejszej Winony w Minnesocie), a na ich czele stali kolejni wodzowie o Imieniu Wapasha (Wapasha I (1718-1806), Wapasha II (1773-1836), Wabasha III (1816-1876))
- Oyateshicha
- Tintaotonwe (Tinta-otonwe, "wioska na prerii"). Dawna grupa Siouxów Mdewakanton. Wieś znajdowała się nad dolną rzeką Minnesota i była niegdyś rezydencją Wabashy, Wodza Wioski Kiyuksa (Keoxa), dopóki nie wyprowadził się z większością swoich wojowników, pozostawiając kilka rodzin pod wodzą swojego syna, Takopepeshene, Dauntless, który stał się zależny od Wodza Shakopee (Shakpe), sąsiedniego Wodza pasma Taoapa.
- Ohanhanska
  - Tacanhpisapa
  - Anoginajin
Dywizja Matantonwan (oznaczająca rzekomo "wioskę wielkiego jeziora, które wpada do małego", a zatem prawdopodobnie od mdo-te, "wylot jeziora"). Jedna z dwóch wczesnych głównych dywizji Siouxów Mdewakanton. Wspomniano o nich, że zamieszkiwali u ujścia rzeki Minnesota w 1685 r. Do tej dywizji należały w 1858 r. grupy Khemnichan, Kapozha, Maghayuteshni, Makhpiyamaza, Kheyataotonwe i Tintaotonwe. Wszystkie te grupy znajdują się obecnie w Santee reservatin, Nebraska.
- prawdziwy Matantonwan (mieszkał u ujścia rzeki Minnesota)
- Pinisha lub Pinichon (mieszkał przy potoku Nine Mile na północnym brzegu rzeki Minnesota, około dziewięciu mil powyżej Fort Snelling, nazwany na cześć Wodza Pinishy, "Dobra Droga")
- Wioska Kaposia lub Kapozha kodozapuwa ("Ci, którzy podróżują z lekkim ciężarem", "Lekki bagaż", ich wioska znajdowała się najbliżej Fortu Snelling nad rzeką Missisipi, kilka mil na południe od Saint Paul w Minnesocie), dowodzona w Bitwie pod Brule 1842, przez słynnego Wodza Taoyatedutę (Mały Kruk / Le Petite Corbeau)
- Khemnichan lub Weakaote
- Magayuteshni
- Mahpiyamaza lub Makhpiyamaza (ich wioska znajdowała się w latach 50. XIX wieku na zachodnim brzegu rzeki Missisipi, powyżej ujścia St. Croix, w pobliżu obecnego Hastings w Minnesocie, nazwana na cześć Wodza Makhpiyamaza, "Żelazna Chmura")
- Mahpiyawichasta (mieszkał w pobliżu dzisiejszego Łańcucha Jezior, później założył stałą wioskę kilka mil na zachód od Fortu Snelling na wschodnim brzegu Mde/ Bde Maka Ska - "Białej Ziemi", później nazwanego Mde Medoza - "Jezioro Nurów" (przemianowanego na Jezioro Calhoun), grupa została nazwana na cześć swojego Wodza wojennego Marpiyawicasta, "Człowieka Chmur" lub Makh-pea Wechashta, "Człowieka Chmur)"
- Kheyataotonwe lub Kay-yah-ta Otonwa ("Wieś, której domy mają dachy", prawdopodobnie to samo, co wioska o tej samej nazwie Wodza Marpiyawicasta, "Człowieka Chmur)")
- Reyata otonwe lub Reyata Otonwa ("Ludzie, którzy żyją z rzeki", czyli "Minnesota River", wieś nad jeziorem Bde Maka Ska)
- Taoapa (grupa Siouxów z plemienia Mdewakanton, dawniej mieszkająca nad rzeką Minnesota w obecnym hrabstwie Scott w stanie Minnesota i polująca między nią a Missisipi. Ich wioska, powszechnie znana jako Wioska Wodza Shakopee (lub Wioska Małej Szóstki), od imienia wodza grupy, znajdowała się na lewym brzegu rzeki, a cmentarz po przeciwnej stronie w 1835 r.)

Do dziś przetrwały jako zorganizowane grupy jedynie grupy Kiyuska, Pinisha, Reyata otonwe/Reyata Otonwa i prawdziwe grupy Matantonwan.