zdjęcie Winnetou tarcza amulet szklarski t.1 tyl Współczesna grafikaPolowanie na bizony Popularna animacja indianina

Wikipedia
 |
Geografia (rozmieszczenie) Indian USA | Historia Indian USA | Kultura i religia Indian | Wojny Indian |

Zobacz też ze strony głównej:  Indiańskie Wojny Indian USA

Indiańskie Wojny

Wojny Siuksów 1659-1891

Inne artykuły dotyczące Siuksów:
 | Plemię Siuksów | Wojny Siuksów | Lakota | Dakota | Nakota | Góry Czarne (Czarne Wzgórza; Black Hills) | Bizony | Indianie Wielkich Równin | Kolonizacja francuska  |

Wojny Siuksów [Sioux Wars] z USA (1854-1891)
oraz : Wojna Siuksów w Dakocie (1862) i Operacje Sibley'a w Dakocie (1863)

Ekspedycja Sully'ego w Dakocie (1864)
[Kampania]:
 | Bitwa pod Killdeer Mountain (1864) | Bitwa o Badlands (1864) |

Najważniejsi wodzowie tego okresu:
 |
Little Crow; Mała Wrona (Grupa Mdewakanton) | Inkpaduta "Szkarłatny Punkt" (Grupa Wahpekute ze Szczepu Dakota) | Standing Buffalo (Stojący Bawół) [Sisseton, Dakota] |

Tę wyprawę poprzedzały:
Operacje Generała Sible'ya przeciw Siuksom w w Dakocie w 1863 roku


Operacja przeciwko Siouxom w Północnej Dakocie

W następstwie Wojny Siuksów w Dakocie (1862) rząd USA ukarał Siouxów, w tym tych, którzy nie brali udziału w wojnie. Duże wyprawy wojskowe na terytorium Dakotów w 1863 r. zepchnęły większość Siouxów na zachodni brzeg rzeki Missouri, przynajmniej tymczasowo, i uczyniły bezpieczniejszą, choć nie całkowicie bezpieczną, granicę osadnictwa białych w Minnesocie i Dakotach.

Tło

Dlatego rząd USA zaplanował kolejną kampanię wojskoweą przeciwko Siouxom była chęć ochrony linii komunikacyjnych z niedawno odkrytymi złożami złota w Montanie i Idaho. Życiem dla amerykańskich górników złota były statki parowe płynące rzeką Missouri przez serce terytorium Siouxów.

Zimą 1863-1864 roku przełożony Sully'ego, generał dywizji John Pope, nakazał Sully'emu utworzenie kilku fortów wzdłuż rzeki Missouri i we wschodnich Dakotach, aby zabezpieczyć szlaki komunikacyjne do złóż złota i wyeliminować zagrożenie ze strony Siouxów dla osadników na wschód od rzeki Missouri, oraz stworzyć bazę do kontynuacji walk w nowym roku jako tzw. Wyprawa Sully'ego w Dakocie (1864)

Czterech białych zostało zabitych przez najeźdźców Siouxów wiosną 1864 r.

Podkładka atramentowa
Inkpaduta, Szkic artysty

Po porażkach roku 1863 Siuksowie wycofali się dalej, ale w 1864 roku zmierzyli się z północno-zachodnią ekspedycją indiańską Sully'ego. Bitwy między siłami Departamentu Północno-Zachodniego, a połączonymi siłami Lakota i Dakota trwały przez cały 1864 rok.

Generał Alfred Sully poprowadził siły z okolic Fort Pierre w Dakocie Południowej i zdecydowanie pokonał Dakotów w Bitwie pod Killdeer Mountain 28 lipca 1864 roku i w Bitwie pod Badlands 9 sierpnia 1864 roku. W następnym roku północno-zachodnia ekspedycja indiańska Sully'ego z 1865 roku działała przeciwko Dakotom na terytorium Dakoty.

Zdjęcie Inkpaduta
Jedyne zdjęcie, które przedstawia Inkpadutę. Prawdopodobnie zostało zrobione przed 1857 rokiem.

Kampania

Pierwsza Brygada Sully'ego, składająca się z maksymalnie 1700 ludzi, podążała rzeką Missouri od punktu początkowego w Sioux City w stanie Iowa. Druga Brygada licząca około 1550 ludzi miała maszerować lądem z Fort Ridgely w Minnesocie.

Podczas marszu w górę Missouri Siuksowie zabili jednego żołnierza i zranili drugiego. Trzech sprawców Siuksów zostało złapanych, zabitych i ściętych. Dodatkowi żołnierze i cywile z 15 parowcami popłynęli w górę rzeki Missouri, aby wesprzeć armię na ziemi.

Dwie kolumny żołnierzy Sully'ego połączyły się 29 czerwca, a 7 lipca założył Fort Rice nad rzeką Missouri w Dakocie Północnej jako bazę, zaopatrywaną parowcem, na potrzeby swojej wyprawy wojskowej. Jego zwiadowcy, z Plemienia Winnebago (Ho-Chunk) oraz przyjaźni Siuksowie i osoby o mieszanej krwi, poinformowali go o dużym obozowisku Siuksów 130 mil na północny zachód w pobliżu rzeki Little Missouri. Siuksowie w obozowisku składali się głównie z Teton (Lakota) ze Szczepów Hunkpapa, Sihásapa (Blackfeet), Miniconjou i Sans Arc, a także Yanktonai i kilku Santee Dakota.

Siuksowie byli uzbrojeni głównie w łuki i strzały oraz kilka muszkietów krótkiego zasięgu i strzelb. Wielu Siuksów, zwłaszcza Tetonów, nie było wrogo nastawionych do USA przed tym spotkaniem.

Sully, po pozostawieniu ludzi w Fort Rice i pilnowaniu emigrantów, miał 2200 ludzi do ataku. Miał również dwie baterie artyleryjskie z ośmioma haubicami. 26 lipca indiańscy zwiadowcy (skauci) Sully'ego starli się z 30 wojownikami Siuksów w pobliżu dzisiejszego Richardton w Północnej Dakocie i jeden zwiadowca został ranny.

W Bitwie pod Killdeer Mountain (1864) 28 lipca Sully pokonał około 1600 wojowników Sioux. Gdy padły pierwsze strzały żołnierze ruszyli w szyku potyczek, a Siuksowie rzucili się na flanki armii, szukając słabych punktów. Ogień artyleryjski zniechęcił Siuksów do gromadzenia się w dużych liczbach. Natarcie na tyły Sully'ego zostało przerwane pociskiem artyleryjskim, który powalił kilku wojowników. Próbując zatrzymać postępy Sully'ego, Siuksowie rzucili się na jego prawą i lewą flankę, Yanktonai i Santee zaatakowali z prawej, a Teton z lewej. Żołnierze Sully'ego rozpoczęli kontratak, wspierani przez artylerię. Rozproszyły siły Indian po walce w zwarciu na szable i pistolety.

Robiło się ciemno, gdy Sully zbliżał się do wioski Siuksów. Zatrzymał swoich ludzi na noc, ale kontynuował ostrzał artyleryjski Siuksów i ich wioski. Siuksowie uciekli lub walczyli, opóźniając działania, porzucając większość swoich tipi i majątku.

Straty Sully'ego tego dnia wyniosły 3 zabitych i 10 rannych. Oszacował on straty Siuksów na 100 do 150 zabitych, niemal wszyscy byli wojownikami. Siuksowie twierdzili, że stracili 31 zabitych.

Po bitwie Siouxowie wraz ze swoimi kobietami i dziećmi rozproszyli się na Badlands na zachód od Killdeer Mountain, w pobliżu dzisiejszej Południowej Dakoty.

Mimo że zabrakło mu racji żywnościowych, Sully postanowił kontynuować pościg za Siouxami. Zwiadowca z Plemienia Blackfoot powiedział, że zna trasę przez Badlands, którą można przejechać taborem Sully'ego. Po odpoczynku Sully i jego ludzie ruszyli w nieznany teren przed sobą. Jego celem było kontynuowanie pościgu za Siouxami przez Badlands, a następnie uzupełnienie zapasów wyprawy poprzez marsz na północ do rzeki Yellowstone , gdzie czekały na niego dwa parowce pełne racji żywnościowych.

Strategia Siouxów w kolejnej Bitwie o Badlands (1864), była bardziej potyczką niż bitwą, polegała na nękaniu żołnierzy, opóźnianiu ich marszu i pozbawianiu ich oraz ich koni wody. 6 sierpnia Sully i jego ludzie rozbili obóz na brzegach rzeki Little Missouri.

Następnego ranka, 7 sierpnia mała grupa Siouxów rozpoczęła działania wojenne, napadając na stado koni Siódmego Pułku Kawalerii Iowa i zasadzką na jedną kompanię pułku. Kilka strzałów armatnich ich rozproszyło, ale żołnierze spędzili nerwową noc.

Następnego ranka, 8 sierpnia, Sully i jego kolumna ruszyli naprzód przez pustkowia. Indianie obrzucili żołnierzy strzałami i próbowali podkraść się na tyle blisko, aby wyrządzić poważne szkody armii Sully'ego, rozciągniętej na przestrzeni trzech lub czterech mil w trudnym terenie. Sully odpowiedział ogniem armatnim i wypadami części swojej kawalerii. Atak Siouxów był raczej chaotyczny niż zdecydowany. Pomimo oporu Siouxów, Sully i jego ludzie posunęli się o około 10 mil .

Kolejnego dnia, 9 sierpnia Sully ponownie stanął twarzą w twarz z dużą liczbą Indian na froncie, którzy utrudniali mu przejście. Około południa Sully wydostał się z Badlands na dużą, płaską równinę. Mając miejsce na manewry i rozmieszczenie artylerii, wkrótce rozproszył Indian i bitwa się skończyła. Indianie rozproszyli się we wszystkich kierunkach.

Po zakończeniu działań wojennych, Sully i jego ludzie przedzierali się przez wyschniętą pustynię, aby dotrzeć do rzeki Yellowstone, oddalonej o około 50 mil (80 km). Mężczyźni otrzymywali niewielkie racje żywnościowe i tylko pół litra kawy dziennie, przyrządzonej z wody alkalicznej; bydło wyprawy umierało z pragnienia w dużych ilościach. 12 sierpnia żołnierze dotarli do Yellowstone i znaleźli tam dwa parowce załadowane zapasami. Z wielkim trudem z powodu braku trawy dla koni i niskiego poziomu wody Sully pomaszerował w dół rzeki, odkrywając po przybyciu do Fort Union u zbiegu rzek Yellowstone i Missouri, że Siouxowie spłoszyli i ukradli wszystkie, oprócz dwóch, konie należące do fortu. Ponieważ brakowało mu koni, a dysponował armią wyczerpanych ludzi, Sully porzucił plan kontynuowania wyprawy przeciwko Siuksom.

Ekspedycja Sully'ego z 1864 r. zepchnęła większość wrogich Siouxów na zachód od rzeki Missouri do ich ostatnich twierdz w Kraju Powder River i Black Hills (Góry Czarne).

* * *

Równolegle trwały inne zmagania z Siuksami - była to tzw. Wojna w Kolorado 1864-1865, która rozpoczęła się już w 1863 r. i była toczona głównie przez amerykańską milicję, podczas gdy armia Stanów Zjednoczonych odgrywała niewielką rolę.

Wojna w Kolorado toczono w latach 1864 i 1865 pomiędzy Południowymi Czejenami, Arapaho i sprzymierzonymi z nimi Brulé i Oglala Sioux  (lub Lakota) a Armią Stanów Zjednoczonych, milicją Kolorado i białymi osadnikami na Terytorium Kolorado i przyległych regionach. Kiowa i Komancze odegrali niewielką rolę w działaniach, które miały miejsce w południowej części Terytorium wzdłuż rzeki Arkansas

* * *

Następstwa

W następnym roku Północno-zachodnia ekspedycja indiańska Sully'ego z 1865 roku działała przeciwko Dakotom na terytorium Dakoty.
Stany Zjednoczone wysłały przeciwko Siuksom kolejną dużą armię w ramach Ekspedycji Powder River (1865), ale udało im się stawić opór - szczególnie że otrzymali pomoc od zaprzyjaźnionego Plemienia Cheyenne (Czejenów)

W ciągu kolejnych dwóch lat 1866-1868, wkroczenie osadników na ziemie Lakotów wywołało Wojnę Red Cloud (Czerwonej Chmury), tzw. Wojna o Szlak Bozemana.

Pragnienie USA przejęcia kontroli nad Black Hills (Góry Czarne) w Dakocie Południowej, po odkryciu złóż złota, skłoniło rząd do autoryzacji ofensywy w 1876 r. w tzw. Wielkiej Wojnie Siuksów [Wojna o Góry Czarne] (1876-1877)

Do 1881 r. większość Siouxów poddała się amerykańskim siłom zbrojnym.

W 1890 r. Masakra w Wounded Knee zakończyła wszelki skuteczny opór Siouxów.

--------------------------------------------------------------
cytat za: https://www.usdakotawar.org/history/aftermath/punitive-expeditions